علی پورتنگستانی:
خبر مهاجرت مولایی و بازنگشتن او به ایران در روزهای اخیر
در ورزش کشورمان سر و صدای زیادی ایجاد کرد ولی خبر مهاجرت فغانی، برترین داور
کشورمان به استرالیا میتواند تاثیرگذارتر از مهاجرت مولایی باشد. بهراستی چرا
پدیده مهاجرت در بین داوران و ورزشکاران ایرانی روز به روز در حال افزایش است؟
این روزها ورزش کشورمان دچار حاشیههای زیادی در بخشهای
مختلف شده است که مهمترین آن مهاجرت افراد مهم ورزشی به کشورهای دیگر برای ادامه
فعالیت ورزشیشان است در کشوری دیگر، حالا به هر دلیلی. در واقع باید گفت حال دیگر
فرار مغزها فقط مختص به ریاضیات و فیزیک و دیگر رشتههای علمی نیست و
پایش به ورزش هم باز شده است. مهاجرتی که به دلایل مختلف رخ میدهد و هر از
چندگاهی نیز سر و صدای زیادی را برپا میکند. این سالها ورزشکاران ایرانی زیادی
بودهاند که عطای ورزش و افتخارآفرینی در کشور خود را به لقایش بخشیدهاند و برای
ادامه دوران حرفهای خود راهی سایر کشورها شدهاند. علتهای زیادی هم برای این کار
وجود داشت. از کسب پول و درآمد بیشتر گرفته تا احترامی که ورزشکاران خود را لایق
دریافت آن میدانند و داشتن امکانات بیشتر برای پیشرفت، همه و همه میتواند دلایلی
باشد که یک ورزشکار را وادار به پناهندگی گرفتن از کشوری خارجی و مسابقه دادن زیر
پرچم آن کشور سوق دهد. در آخرین مورد، روز گذشته فغانی یکی از
سرشناسترین داوران آسیا و جهان، در گفتوگویی اعلام کرد که قصد مهاجرت به کشور
استرالیا را دارد تا در آنجا به فعالیت خود ادامه دهد. اگرچه او اعلام کرد که
همچنان با نام ایران در رقابتهای آسیایی و جهانی قضاوت میکند. اتفاقی که البته
کمی دور از ذهن است. اگر نگاهی به روند مهاجرت ورزشکاران ایرانی داشته باشیم،
متوجه میشویم که حداقل در یک سال گذشته این آمار رو به افزایش بوده است. این مساله
میتواند ورزش کشور را وارد حاشیههای جدیدی کند. حاشیههایی که میتواند
باعث مهاجرت دیگر قهرمانان کشورمان به کشورهای دیگر و بیانگیزگی در آنها که ماندهاند
شود.
آیا مهاجرت به کشورهای دیگر فایدهای هم دارد؟
بیشکهر ورزشکاری که
تصمیم به پناهندگی بگیرد برای خود دلایل محکم و قابل قبولی دارد چراکه دست به تصمیمی
مهم و سخت زده است. البته نتیجه این انتخاب همیشه هم برای آنان مثبت و خوب نبوده است.
طی این سالها ورزشکاران ایرانی در رشتههای کشتی و تکواندو تصمیم به پناهندگی
گرفتند و بیش از همه به چشم آمدند. با این حال رشتههایی نظیر جودو، شطرنج، قایقسواری
و حتی هندبال هم در بین ملیپوشان خود، افرادی را داشتهاند که پا به این سفر بیبازگشت
گذاشتهاند. در بین فوتبالیستها هم مهرداد پولادی یکی از این موارد است. بازیکنی
که حتی در جام جهانی ۲۰۱۴ هم بهعنوان بازیکن فیکس تیم ملی به بازی گرفته شد و در جام ملتهای آسیای
۲۰۱۵ هم برای ایران به
میدان رفت اما در نهایت بهخاطر مساله سربازیاش دیگر هرگز به ایران بازنگشت امروز
حتی کسی دقیقا نمیداند که او کجاست و چه میکند.
البته یکی از بهترین صحبتها در مورد پناهندگی را سامان
طهماسبی مطرح کرده است. او که پس از پایان دوران حرفهایاش به ایران
بازگشت در خصوص پناهندگیاش گفت: «اگر تجربه الان را داشتم هیچوقت برای آذربایجان
کشتی نمیگرفتم، چراکه یکسری ارزشهایی وجود
دارد که بهتر از مقام، مال و این چیزهاست. من با رفتن به آذربایجان یک چیزهایی را از
دست دادم که جبران آن بسیار سخت است. هر چند اولویت من برای رفتن به آذربایجان مسائل
مالی نبود اما به لحاظ مالی هم حضور در تیم ملی آذربایجان آنطور که ما فکر میکردیم
نبود. در مجموع از رفتن به آذربایجان و کشتی گرفتن برای این کشور پشیمانم».
قوانینی که راه را برای ورزشکاران هموار کرده است
فعالیت یک مربی ورزشی در کشوری غیر از وطنش یک اتفاق
رایج در ورزش است اما آنچه آسیبرسان است کوچ ورزشکاران است؛ بهویژه ورزشکاران
عنوان دارد و نخبه. درست است که دستگاه ورزش و فدراسیونها با توجه بیشتر به
ورزشکاران، بهخصوص قهرمانان و ورزشهای انفرادی باید زمینهای ایجاد کنند که آنها
با پیشنهادهای خارجی وسوسه نشوند اما به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، ایراد اصلی
از قوانین بینالمللی و فدراسیونهای جهانی است. این قوانین است که اجازه تغییر
تابعیت به ورزشکاران میدهد. کشورهایی که از این مهاجرتها لطمه میبینند، باید
رایزنی کنند تا خلاءهای قانونی پر شود، دقیقا مثل اتفاقی که در فوتبال افتاد. قبل از دیدارهای انتخابی جام جهانی 2006 بود که قطر به فکر افتاد چند
فوتبالیست برزیلی و آرژانتینی را قطری کند و از آنها در تیم ملی کشورش استفاده
کند، اما فیفا سریع واکنش نشان داد و قوانین تغییر تابعیت در فوتبال را سختگیرانه
کرد. برخلاف فوتبال در هندبال تغییر کشور راحت است و در حال حاضر بیش از 90 درصد
بازیکنان تیم ملی هندبال قطر خارجی هستند. هماکنون کشورهای زیادی در دنیا از فرار
نخبگان ورزشیشان آسیب می بینند. با فراگیرشدن این پدیده در ورزش جهان شاید در
آینده دیگر کشورها هم برای تکواندوکاران، وزنهبرداران و کشتیگیران ایرانی نقشه
بکشند.
آیا پناهندگی آخرین تصمیم ممکن است؟
امروزه کمتر کشوری را در جهان میتوان یافت که دستکم جمعیت کوچکی از
ایرانیان پناهنده یا مهاجر در آن زندگی نکنند. پناهندگی و مهاجرت اگرچه از بسیاری
جهات و بهخصوص از جهت عزم و هدفمندی برای شروع زندگی جدید در کشوری دیگر با هم
متفاوت هستند، اما در جایی میتوانند با موضوعی مشترک مربوط باشند که عبارت است از
بیریشگی. کسی که بهعنوان پناهنده یا مهاجر با هدف حفظ جان یا آزادی ترک وطن میگوید
و بیشمار پیوندهای مرئی و نامرئی دلخواه و نادلخواه با گذشته را میگسلد، با تجربه
بیوطنی و بیریشگی روبهرو میشود که تجربهای است دردناک. مدتها طول میکشد تا
حفظ جان و رهایی از وضع موجود، تبدیل شود به تامین آرامش برای جان و آزادی برای
ریشه دواندن در محیط جدید و برقراری پیوندهای تازه و دلخواه.
با این حال مسوولان
ورزش کشورمان باید قوانینی در این رابطه تنظیم کنند تا به این راحتی سرمایههای
خود را در ورزش از دست ندهیم. سرمایههای که هر کدام از آنها در رشته خود نام
ایران را چندینبار بالا برده بودند. سرمایههایی که برای افتخارآفرینی مجدد نیاز
به حمایت از سوی مسوولان داشتند ولی کملطفی در حق آنها باعث شد تصمیم به مهاجرت
بگیرند. آیا وقت آن نرسیده است که به سرمایههای خود احترام بگذاریم و از آنها
برای رسیدن به قلههای پیروزی حمایت کنیم؟
تاج: بیرانوند گفت که منظوری نداشته است
بامداد جنوب: رئیس فدراسیون
فوتبال ایران میگوید که در شورای تامین امکان برگزاری دربی در روز جمعه رد شده
است.
مهدی تاج در پاسخ به این سوال که چرا دربی یکشنبه
برگزار میشود، گفت: این را باید حتما از سازمان لیگ بپرسید. آنچه که من میدانم
این است که فینال مسابقات والیبال در ورزشگاه ۱۲ هزار نفری آزادیو در روز جمعه برگزار میشود. این مسابقه داخلی هم نیست. در شورای تامین که
من حضور داشتم تاکید شد که این بازی در روزی غیر از روز دربی برگزار شود چون برای
نیروی انتظامی سخت است که همزمان بازی دربی و والیبال را سامان بدهد. میدانم
بهتر است جمعه مسابقه برگزار شود اما به هر حال ما یک ورزشگاه آزادی داریم و
استقلال و پرسپولیس هر دو در این ورزشگاه بازی میکنند. سالن ۱۲ هزار نفری هم در
آزادی است و باید رویدادهای بینالمللی هم سامان داده شود. بعضی وقتها بازیهای بینالمللی اتفاقهایی را رقم میزند مثل بازی
مقدماتی ما در جام جهانی که شب عاشورا در ورزشگاه آزادی گذاشتند و ما راضی نبودیم
این اتفاق بیفتد اما مجبور شدیم که بازی کنیم.
تاج در اینباره که نمیشد مثل تاخیر لیگ برتر، دربی
هم چند روز دیرتر برگزار شود، تصریح کرد: این را از مسوولان سازمان لیگ و کمیته
مسابقات بپرسید. ما بازیهای مقدماتی جام جهانی را داریم که روز عاشورا شروع میشود.
وی درباره شکایت تراکتور بابت حرکتی که بیرانوند به
تماشاگران این تیم نشان داده، یادآور شد: بیرانوند مصاحبهای کرد و باشگاه
پرسپولیس هم اطلاعیهای داد و اعلام کرد منظوری نبوده است و عذرخواهی کرده است.
همین عذرخواهی بهتر از تنبیه کردن است. لیگ دو هفته برگزار شده و بیرانوند یک هفته
محروم بوده است. قاعدتا برخوردها گزینشی نیست و منطقی رفتار میشود. هر کسی در
جامعه فوتبال این کار را انجام بدهد، اولا من خودم عذرخواهی میکنم و نباید این
اتفاقها بیفتد. مردم علاقهای به این حرفها ندارند و دلشان میخواهد از فوتبال
لذت ببرند و نباید فوتبال را به این جا رساند. رقابت تیمها هم فقط باید در زمین و
در همان ۹۰ دقیقه باشد.