الهام بهروزی
فرهنگ یکی از ارکان اصلی جامعه ایرانی را تشکیل می‌دهد؛ جامعه‌ای که از تمدنی کهن و پشینه فرهنگی غنی برخوردار است اما امروز به‌دلیل تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌های اشتباه فرهنگ این زادبوم در حصار بی‌توجهی‌ها احاطه شده است تا جایی که توسعه اقتصادی و دیگر عرصه‌ها بر توسعه فرهنگی ترجیح داده شده است. این در حالی است به عقیده کارشناسان فرهنگی، توسعه عرصه‌های گوناگون جامعه بدون توسعه فرهنگ نه می‌تواند مدوام و پایدار باشد و نه می‌تواند در جهت خودشکوفایی و تکامل انسانی موثر واقع شود.
بدیهی است یکی از دلایل اصلی توسعه‌نیافتگی فرهنگی در کشور به بحث نبود و کمبود امکانات و زیرساخت‌ها برمی‌گردد؛ به‌گونه‌ای که با یک نگاه اجمالی به داشته‌ها و زیرساخت‌های فرهنگی متوجه می‌شویم که رشد سرانه فرهنگی در ایران سانتی‌متری است نه متری که این نشانگر بیاهمیت بودن مقوله فرهنگ در نزد دولتمردان و سیاست‌گذاران است. متاسفانه استان بوشهر از زمره استان‌های محرومی است که با وجود جای‌دادن ثروت‌های خدادادی چون نفت و گاز در خود اما در بعد زیرساخت‌های فرهنگی همچنان فقیر است؛ هرچند در سال جاری با اهتمام متولیان فرهنگی سرانه فضای فرهنگی در سراسر استان در مقایسه با سال ۹۲، پنج هزار و ۵۰۰ متر افزایش یافته است اما این افزایش، در مقابل نیازها و مطالبات جامعه فرهنگی و هنری استان ناچیز است.
این در حالی است که در این استان مناطق ادب‌خیز و هنرپروری متعددی جای گرفته که گاه به‌دلیل فقر امکانات و شرایط سخت معیشتی بسیاری از هنرمندان چشم از استعدادها و توانایی‌های کم‌نظیر خود برمی‌دارند و از دنیا هنر فاصله می‌گیرند که این به‌معنی استعدادمرگی و خلاقیت‌کشی است. یکی از مناطقی که در حوزه شعر، تئاتر و سرود در این استان همواره حرفی برای گفتن داشته است، شهر آبدان در شهرستان دیر است.
این شهر که در خود هنرمندان مستعدی را پرورش داده است، سال‌هاست که از نبود امکانات و زیرساخت‌های فرهنگی رنج می‌برد؛ هرچند حدود هشت سال پیش مجتمع فرهنگی هنری این شهر کلنگ‌زنی شد اما پیشرفت این پروژه به‌دلیل واگذاری به مجموعه‌ای غیر از اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر بسیار کند پیش رفت ولی به‌دنبال اعتراض هنرمندان آبدانی و پیگیری‌های اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر در نهایت از سال گذاشته این پروژه به این اداره واگذار شد که خوشبختانه در مدت یک سال مراحل تکمیلی ساخت خود را پشت سر گذاشت و با مجهز شدن به ابزار، وسایل و سایر تجهیزات قرار بود که در هفته دولت سال جاری به بهره‌برداری برسد اما این اتفاق نیفتاد و همین بدعهدی در گشایش این مجتمع فرهنگی هنری بار دیگر صدای اعتراض هنرمندان و هنردوستان آبدانی را درآورد.
مسوول کمیسیون عمران شورای اسلامی آبدان در این خصوص به بامداد جنوب گفت: حدود هشت سال از کلنگ‌زنی این سالن می‌گذرد. معدود هنرمندانی هم که در این فضای بدون امکانات نفس می‌کشند و همه سعی تلاش خود را می‌کنند تا قامت خمیده فرهنگی را در این بخش ایستاده نگه دارند، بارها فریاد تظلم‌خواهی خود را در مناسبت‌های مختلف و در دیدار با مسوولان سر دادند اما با همه این‌ها افتتاح این مجتمع همچنان امروز و فردا می‌شود.
حبیب اعتمادی‌خواه در ادامه با اشاره به اینکه حقیقتا از بعد از انقلاب اسلامی فعالیت‌های فرهنگي در آبدان جان گرفت، افزود: تا جایی که تئاتر در این شهر رونق گرفت حتی به شهرها و روستاهای اطراف هم رسید. افزون بر آن، سرودهای انقلابی، شعر، قصه‌نویسی و... هم در این منطقه رشد کرد و بسیاری از هنرمندان و شاعران اینجا در این سال‌های در جشنواره‌های مختلف مقام‌های برتر را از آن خود کردند. البته بیشتر این فعالیت‌ها هم در فضای مدرسه و کانون‌های فرهنگی بسیج رخ می‌داد ولی افراد با گذشت زمان و با پایان دوره تحصیلی خود چون فضایی برای تداوم هنرشان وجود نداشت، به آن کم‌کم بی‌توجه شده و آن را به باد فراموشی می‌سپردند.
وی با گلایه از تعلل طولانی مدت افتتاح مجتمع فرهنگی آبدان یا همان تالار هنر ترصیح کرد: این پروژه هفت سال در اختیار کارفرمایی بود که سنخیتی با فرهنگ و هنر نداشت ولی با درایت فرماندار شهرستان از سال گذشته به متولی اصلی خودش یعنی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی سپرده شد که خوشبختانه منجر به تحول و تکمیل پروژه شد و آماده بهره‌برداری شده است.
اعتمادی‌خواه با اشاره به اینکه طبیعتا سنگ بنای توسعه و پیشرفت در هر جامعه‌ای وجود زیرساخت‌هاست، گفت: قطعا وقتی این امکانات فراهم شود ریل‌‌گذاری اولیه انجام شده و این یعنی ایجاد فضای انگیزشی و رقابتی برای اهالى فرهنگ که معمولا بدون چشم‌داشتی دارند، کار می‌کنند. بدون‌شک بهره‌برداری از این تالار موجب دلگرمی اهالی هنر می‌شود و نقطه عطفی برای شروع مجدد کارهای فرهنگی و فضایی برای خلق و آفرینش هنرهای زنان و مردان آبدانی تا دوباره هنر خود را به رخ بکشند.
وی با اشاره به اینکه فرهنگ و هنر متاسفانه در این بخش متولی ندارد، افزود: خواسته بحق اهالی فرهنگ ایجاد نمایندگی و راه‌اندازی خانه فرهنگ و هنر در این شهر است تا فعالیت‌های فرهنگی این دیار سروسامان بگیرد و نیروها و پتانسيل فرهنگی شهر شناسایی شود، کارگاه‌های آموزشی متعدد و هدفمند در راه اشاعه فعالیت‌های هنری برگزار شود و حال ناخوش هنر این شهر دوباره خوش شود.
معاون فرهنگی ستاد نماز جمعه آبدان و مجری برنامه‌های ملی مذهبی هم در خصوص اعتراض جامعه هنری آبدان به تعلل در گشایش مجتمع فرهنگی هنری این شهر به بامداد جنوب گفت: حدود هشت سال از ساخت اولین سالن اجتماعات یا همان تالار فرهنگ و هنر در آبدان می‌گذرد. همین سکوت و انفعال و حتی مهاجرت فعالان فرهنگی و هنری از شهر خود گویاترین اعتراض به وضعیت فعلی و بی‌توجهی به امور فرهنگی هنری در شهر است.
غلامرضا تاجیک در ادامه در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه راه‌اندازی این تالار چقدر به ارتقای فرهنگ و هنر این خطه کمک می‌کند، توضیح داد: گروه‌های هنری آبدان پس از انقلاب تا اواخر دهه هشتاد در منازل شخصی، مساجد و بسیج تمرین می‌کردند و در مدارس تئاترها اجرا می‌شد که همین نبود فضای مناسب برای تمرین و اجرا موجب دلسردی و خاموشی چراغ تئاتر و بسیاری از هنرها در آبدان شده است. بی شک راه‌اندازی این سالن می‌تواند به این چراغ روشنایی دوباره دهد.
وی با اشاره به عملکرد خوب اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان در زمینه ساخت و تکمیل این پروژه در یک سال اخیر بیان کرد: بی‌شک نبود زیرساخت لازم، انگیزه‌ها را سلب می‌کند و هنرمندان به‌جای تلاش دو چندان در ارتقا فرهنگ عمومی، روی خود سرمایه‌گذاری می‌کنند و دقت می‌گذارند، به این معنا که در دوره‌ها و کارگاه‌های مختلف و انجمن‌های نمایشی سایر شهرها شرکت می‌کنند و به لحاظ شخصی افتخارآفرینی می‌کنند اما در شهر شاهد یک حرکت فرهنگی یا هنری عمومی نخواهیم بود.
تاجیک همچنین در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه انتظار شما از مسوولان فرهنگی و استانی در حوزه فرهنگ و هنر چیست، گفت: توقع می‌رود سالنی را که به نظر تکمیل شده، زودتر در اختیار شهروندان قرار دهند و این را پایه دیگر زیرساخت‌های لازم در این شهر بدانند، ما نیازمند پلاتوی تئاتر و یک مجموعه فرهنگی کامل‌تر برای فعال شدن انجمن‌های مختلف فرهنگی و هنری هستیم. چون این تالار به‌تنهایی پاسخگوی نیازهای جامعه فرهنگی و هنری ما نیست. همچنین خانه فرهنگ یا نمایندگی فرهنگ و ارشاد اسلامی نیاز آبدان برای اعتلای دوباره فعالیت‌های فرهنگی گذشته در این شهر است.
وی با تاکید بر اینکه متاسفانه حمایت مادی و معنوی لازم در این سال‌ها از هنر و هنرمندان در آبدان انجام نشده است، تصریح کرد: باید با انرژی و وقت دوچندان برای جبران این کاستی‌ها تلاش شود، شاید وجود این تالار فرهنگ و هنر و دادن اختیارات بیشتر به خود جامعه فرهنگی و هنری برای مدیریت آن و برگزاری کارگاه‌ها و کلاس‌های آموزشی متعدد بتواند بار دیگر هنرمندان و استعدادهای نهفته هنری این دیار را بیدار سازد.
این فعال فرهنگی در پایان یادآور شد: از معاون عمرانی استانداری، سازمان برنامه و بودجه و استاندار و هر شخص و نهاد تاثیرگذاری می‌خواهیم که اندک کمبودهای موجود سالن را پیگیری و همت کنند تکمیل کنند تا زودتر این سالن در اختیار اهالی آبدان قرار بگیرد که به گفته نماینده ولی فقیه در استان به‌دلیل برگزاری برنامه‌های مذهبی باشکوه بسیار خوب؛ مدینه الرسول جنوب کشور خوانده شده است.
مدیر سایت خبری «گلدانو» هم در خصوص مطالبه همشهریان خود در زمینه راه‌اندازی این تالار به بامداد جنوب گفت: پیام‌های زیادی از سوی هنرمندان و مردم در این سال‌ها برای اختصاص یک مکان به آن‌ها داشته‌ایم. سالن اجتماعات بیشتر از هنرمندان؛ نیاز خود مسوولان بخش و شهر است تا بتوانند میزبان شایسته‌ای برای مدیران شهرستان و استان و احیانا کشور باشند. بدون شک بهره‌برداری زودتر از سالن، کف خواسته‌های هنرمندان است تا بتوانند با استفاده از این زیرساخت و نشان دادن توانمندی خود در رشته‌های هنری مختلف، مدیران را به ساخت مجموعه فرهنگی کامل‌تر و پلاتو در شهر مجاب کنند.
ابراهیم جاگرانی با بیان اینکه همچنین امروز خانه فرهنگ برای سر و سامان دادن هنرمندان و احیای دوباره رشته‌های گردگرفته‌ای چون تئاتر در آبدان از ضروریات است، افزود: آبدان در شب شعر و شروه، در تئاترهای جدی و طنز و حتی موسیقی و نقاشی از دیرباز حرف برای گفتن داشته است اما نبود یک سالن به‌عنوان حداقل انجام و ارائه کار هنری، این ظرفیت‌ها و استعدادها را خاموش کرده است.
در ادامه این گزارش مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر در خصوص دلیل افتتاح نشدن این تالار در هفته دولت به بامداد جنوب گفت: این مجتمع بر اساس برنامه‌ریزی قبلی قرار بود از طریق ویدئو کنفرانس با حضور رئیس‌جمهور در هفته دولت افتتاح شود که با توجه به تراکم افتتاح پروژه‌ها در سراسر کشور، این مهم در ماه آینده یعنی آبان‌ماه مورد بهره‌برداری قرار خواهد گرفت.
فاطمه کرمپور در ادامه در معرفی این پروژه توضیح داد: مجتمع فرهنگ آبدان دارای ساختمانی به مساحت ۶۳۳/۹ مترمربع است که ۹۱۳/۵ متر مربع محوطه و ۱۶۷/۵ متر طول دیوارکشی دارد. سیستم صوت، سیستم تصویر، ویدئو پروژکتور، سیستم نور تخصصی، پرده، صندلی، موکت و کفپوش، دکتور سن و بدنه، آکوستیک اتاق فرمان، درهای آکوستیک‌دار، مسیریاب کف و سیستم سرمایش از تجهیزات این مجتمع به‌شمار می‌رود.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه با توجه به شرایط جغرافیایی منطقه آبدان و هنرمندان مستعد و برجسته، افتتاح این مکان فرهنگی هنری می‌تواند علاوه بر ایجاد فضایی استاندارد برای فعالیت هنرمندان این منطقه، موجب شناسایی استعدادهای بکر این منطقه و اعتلای هنر این شهر شود، تصریح کرد: بدیهی است زیرساخت یکی از موضوعات مهم در حوزه فرهنگ و هنر است که توجه و اهمیت به این بخش می‌تواند رشد و ارتقای فرهنگ را به همراه داشته باشد. مجتمع فرهنگی آبدان یکی از پروژه‌هایی است که افتتاح آن نقش مهمی در این راستا دارد.
در پایان این گزارش یادآوری می‌شود، بنا بر عقیده صاحب‌نظران حوزه فرهنگ، بی‌توجهی به مقوله فرهنگ و زیرساخت‌های فرهنگی روند رشد و توسعه یک جامعه را کند و با اختلال مواجه می‌کند؛ از همین رو باید نگاه ویژه‌ای به مقوله فرهنگ شود و این باور را که توسعه پایدار و پویا از مسیر توسعه فرهنگی گذر می‌کند، در برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌های کلان به منصه ظهور رساند. ناگفته نماند تحقق برنامه‌ها در زمینه رشد و توسعه فرهنگی نیازمند تعامل و همفکری تمامی ارگان‌ها و نهادهای مرتبط و همچنین پرهیز از موازی‌کاری و هدررفت سرمایه در این مسیر است.
