راضیه ‌علی‌زاده

کودک شما همیشه نمی‌تواند به شما وابسته باشد و شما همه نیازهای او را برطرف کنید؛ پس از گذراندن دوران کودکی، لازم است که فرزند شما بتواند در جامعه حضور موثر داشته باشد و از عهده کارهای خود بربیاید. برای آنکه فرزند خود را برای چنین شرایطی آماده کنید، لازم است که مستقل بودن را از همان دوران کودکی، به او بیاموزید استقلال کودک یک موضوع یک‌شبه نیست؛ یعنی شما نمی‌توانید به یک‌باره از کودک خود انتظار داشته باشید که یک کودک مستقل باشد؛ بلکه روند استقلال کودکان یک‌روند تدریجی و پله‌ پله‌ است و شما باید از همان دوران کودکی این موضوع را با کودک خود تمرین کنید تربیت فرزند مستقل، یکی از مهم‌ترین وظایفی است که شما به‌عنوان یک والد بر عهده دارید و لازم است که در فرآیند فرزندپروری به آن توجه ویژه داشته باشید. در ادامه این یادداشت قصد داریم چند نکته طلایی برای تربیت کودک مستقل بیان کنیم.

اگر شما هم جزء آن دسته از والدین دغدغه‌مند هستید که می‌خواهید کودک مستقل تربیت کنید، پیشنهاد می‌کنیم با ما همراه باشید برای آنکه کودک شما مستقل شود، لازم است که در همان دوران کودکی، رفتارهای به‌خصوصی با او داشته باشید و برای استقلال کودک خود تلاش کنید اولین قدمی که کودک شما در جهت استقلال باید بردارد، انجام کارهای شخصی خود است. کودک شما باید بتواند مطابق با سن خود، کارهای شخصی که از عهده آن برمی‌آید را انجام دهد؛ پس برای آن‌که کودک مستقلی داشته باشید، به‌هیچ‌عنوان، کارهای شخصی که خود کودک از عهده آن برمی‌آید را انجام ندهید علاوه بر کارهای شخصی، کودک شما باید در انجام کارهای خانه نیز مشارکت داشته باشد. این موضوع، علاوه بر اینکه مسوولیت‌پذیری کودک شما را بالا می‌برد، باعث می‌شود که کودک احساس استقلال کند. برای انجام این کار، می‌توانید از واگذاری برخی از کارهای ساده، مطابق با سن کودک شروع کنید. به‌عنوان‌مثال، می‌توانید جمع‌کردن لباس‌های شسته شده را به کودک واگذار کنید یا مسئولیت آب دادن به گل‌ها را بر عهده کودک بگذارید یکی دیگر از مواردی که به استقلال کودک کمک می‌کند، دادن حق انتخاب به کودک است. لازم است که از سنی به بعد، خود شما نیز استقلال کودک را به رسمیت بشمارید و در برخی از موارد، به کودک حق انتخاب دهید. به‌عنوان مثال، برای خرید لباس یا کفش، از کودک بخواهید که از بین چند گزینه‌ی پیشنهادی شما، مدلی که دوست دارد را انتخاب کند یا در مورد تفریح آخر هفته، نظر خود را اعلام کند

یکی از اشتباهات والدین در تربیت فرزندان که مانع از استقلال کودک می‌شود، مداخله کردن در هر کاری است. والدین دوست دارند که کودکشان همواره بهترین باشد؛ از این‌رو در انجام کارها او را همراهی می‌کنند و اجازه تجربه کردن را از کودک خود می‌گیرند. شما نیاز نیست که در همه کارهای کودک خود مداخله کنید؛ بلکه باید این امکان را به کودک بدهید که خود بسیاری از کارها را انجام دهد تنها کافی است که آموزش‌های اولیه و ضروری را به کودک خود بدهید و سپس روی عملکرد کودک نظارت داشته باشید. لازم نیست که شما در انجام همه‌کاره‌ای کودک مداخله کنید؛ تنها کافی است که این حس اطمینان را به کودک بدهید که هرگاه به کمک نیاز داشت، می‌تواند به شما مراجعه کنید قطعا در مسیر مستقل شدن و انجام مسوولیت‌های مختلف، ممکن است که کودک با شکست نیز مواجه شود و از عهده برخی از کارها، از همان ابتدا، برنیاید.

در چنین شرایطی، لازم است که کودک را تشویق کنید و شکست‌های کودک را بزرگنمایی نکنید؛ بلکه به او بیاموزید که شکست نیز بخشی از مسیر رسیدن به پیروزی است کودکان نیاز به برقراری تعادل بین پیروی از قوانین و داشتن اختیار که منجر به استقلال کودک می‌شود دارند. هر چه بیشتر به کودک خود اجازه دهید به رفتار و اعمالش بیندیشد، به همان میزان به استقلال بیشتری دست می‌یابد اگرچه مراحل مستقل شدن کودک تدریجی و آهسته صورت می‌گیرد، اما راهنمایی کودک در هر اقدام او برای تبدیل‌شدن به بزرگ‌سالی موفق اهمیت بسیاری دارد.