بامدادجنوب- محمد کنگانی: عبارت حفاظت از محيط زيست، در دورهاي كه ما به مدرسه ميرفتيم، شايد حتي به گوشمان هم نخورده بود. در آن زمان كسي نگران طبيعت و محيط زيست نبود. فكر ميكرديم آزاديم هر طور ميخواهيم و ميتوانيم، از طبيعت بهرهبرداري كنيم، مصرف بيشتر يعني رفاه بيشتر. بحث سهم آيندگان از طبيعت براي بسياري از ما بيمعنا بود.
اكنون روزگار ديگري است. هر چند بسيار دير اما بهر حال، دريافتهايم كه استفاده از طبيعت حدي دارد و اگر به تعادل ديرپاي آن زيان برسانيم، با آلودگي محيط زيست و كمبود منابع طبيعي روبهرو خواهيم شد. به علاوه خطرات زيستمحيطي زيادي انسانها را تهديد ميكند، مانند از بين رفتن موجودات دريايي و خشكي، بارانهاي اسيدي، تخريب لايه ازن، گرم شدن هواي كره زمين و ذوبشدن يخهاي قطب كه ميتواند موجب فرو رفتن بخشي از سواحل به زير آب باشد.
غرض از نگارش اين گزارش در ابتداي كلام بهدليل شروع پروژهاي تحت عنوان ساحلسازي با هدف تغيير عظيم در بخش بسيار قديمي ساحل سيراف بوده كه باعث نگراني شديد جامعه حاميان محيط زيست جنوب استان و كشور شده است. حال براي تمامي ناظران و بينندههاي اين طرح عمراني چند سوال اساسي و مهم به وجود ميآيد كه مايل هستيم بهصورت شفاف و رسمي جوابيهاي براي اين طرح غير اصولي داشته باشند.
- چگونه و چطور اقدام به عمل تعجب برانگيز ساحلسازي آن هم در بخش قديمي بندر سيراف در دستور كار قرار گرفته شده است، حتي بدون يک اطلاعرساني صحيح عمومي از سوي متولي امر در سطح شهر که قطعا تا چيزي نشده است عنوان خواهد شد که مسائل جزر و مد فصلي دريا و تسريع در امور و ...!؟
- واقعا كدام نيازسنجي مهم و اساسيتر از تغيير ساحل بکر بندر تاريخي از سوي متوليان امر شهري صورت گرفته شده است، در اين مدت كه الان بايد شاهد تخريب و تغييرات عمده به بهانه پارکسازي باشيم به گونهاي که بايد اذهان داشت ماراتن پارکسازي سيراف در حال برگزاري است!؟
- آيا بهتر و شايستهتر نبود كه عزيزان همشهري كه حال، خود بهعنوان مجري و متولي امر عمران و آبادي اين ديار هستند، در هر پست و مقامي،كمي تامل ميكردند كه همزمان با شروع ايام ماه مبارك رمضان و شدت يافتن گرمي و رطوبت هوا از كارهاي عمراني در مركز شهر كه در حال حاضر باعث رنجش خاطر شديد همسايگان نوار ساحلي مركز شهر نيز شده است، اجتناب ميكردند، چراكه شاهد ريختن نامنظم نخالههاي كثيف و كهنه موجشكن قديمي شهر در كنار بارگاه شهداي گمنام هستيم كه اكنون ميتوان صادقانه و بيغرض بيان كنيم كه از انجام كاملا عجلهاي اين پروژه غير ضروري بايد جلوگيري به عمل ميآمد.
- توجه نکردن به جوانب الزامي زيستمحيطي از سوي برخي نهادهاي اجرائي در اقدامات و فعاليتهاي عمراني، مسالهاي جدي در بندر سيراف به شمار ميرود که در آينده شهروندان تاثيرات منفي بهدنبال خواهد داشت، چراکه هر اقدام ميتواند آثار تخريبي براي محيط زيست داشته باشد. موضوع توسعه پايدار منطقه ويژه پارس که در چند دهه اخير از سوي سازمانها و ارگانهاي محيط پيراموني تاسيسات عظيم صنعت گاز و پتروشيمي پارس مورد توجه بوده، حدود ده تا يازده سال پس از به بهرهبرداري رسيدن نصف و نيمه برخي فازهاي گازي و مجتمعهاي پتروشيمي، متاسفانه اين چالش به وجود آمده که تازگيها نيز به برخي از بعضي از مسوولان شهري شهرستان ساحلي استان (كنگان و عسلويه) سرايت کرده است.
- با تخريب اسكله فرسوده به اصطلاح محلي«اسکله كهنه» در انتهاي قوسي شكل بندر سيراف براي تامين سنگ لاشه پروژه جديد در مركز قديمي بندر، چه مقدار به از بين رفتن زيستگاههاي آبزيان، تخريب بافت مرجاني و سنگي در محدوده ساحلي، افزايش رسوبات در ساحل سيراف،گسستگي در ادامه مطالعات باستانشناسي زير آب سيراف، افزايش آلودگي زيستمحيطي، تغيير اکوسيستم كمياب منطقه، اجتناب از به کارگيري روشهاي سنتي در احداث اين پروژه جديد، بررسي وضعيت رسوبي با توجه به روند تغييرات بهويژه در نوار ساحلي سيراف فقط اندكي «فكر و تامل» شده است؟!؟
- آيا برنامهريزي ريالي و اعتباري صورت گرفته شده پروژه يادشده بهتر نبود در بخشي ديگر مثل بهداشت و ارتقاي محيط زيست و اقامتگاههاي گردشگري در بندر تاريخي سيراف هزينه ميشد؟!؟
- مايل به آنيم كه شاهد ارائه مدارك و مستندات كارشناسي و رسمي از سوي مجري طرح يادشده كه از طرف ارگانهاي ذيصلاح و بالاتر تائيد و تصويب شده بهمنظور و در جهت موافقت اجرائي شدن اين پروژه در بندر سيراف باشيم تا اذهان عمومي بندر سيراف از سردرگمي خارج شده كه چه به روز و حال ساحل بکر و دستنخورده شهر ميآيد.
- آيا هيچ مشكل و معضل مهمتري در بندر تاريخي سيراف نبود كه اقدام به اين كار عجولانه و غير اصولي در تغيير شكل قديمي و ارزشمند نوار ساحلي صورت گرفته شد و قطعا باعث تخريب شديدتر بخش تاريخي-باستاني زير دريا در سيراف ميشود!؟
- اگر کمي در اوضاع و احوال شهر سيراف جستوجو کنيم و زواياي مختلف و ابعاد گوناگون زندگي و مسائل مختلف شهري و بندرنشيني را بررسي کنيم، متوجه خواهيم شد که متاسفانه نه تنها مسائل اقتصادي و توجه به مقاومسازي معيشت خانوادهها تاکنون در دستور کار نبوده بلکه اقدامات به عمل آمده همانند ساخت طرح آبشار مصنوعي با هزينه گزاف و سنگين با اين همه تاکيدات مقام معظم رهبري مبني بر صرفهجويي و هزينههاي اصولي هم به هيچ وجه نتوانسته اقتصاد مقاومتي مورد نظر آن معظم له را تامين کند.
- سواحل اسكله جنوبي بندر سيراف بهدليل نزديكي به رودخانه محلي لگلوگه و ورود رودخانههاي فصلي به اين منطقه و همچنين شدت زياد و گاهي كمجريان در اين ناحيه، بيشتر داراي بستر گلي و مرجاني بوده و تنوع زيستي خاص بسترهاي گلي-مرجاني خارقالعادهاي بنا به گفته غواصيهاي صورت در آن شكل گرفته است. بسترهاي طبيعي دريايي منطقهاي بسيار مغذي بوده و چرخه اكولوژيك غذايي آن بسيار ارزشمند است. سواحل جنوبي سيراف در منتهياليه شرقي آن تا شهر داراي پهنه گلي وسيع است كه وجود ميزان بالاي مواد مغذي و وجود جريان دريايي ، پناهگاه بسيار مناسبي براي انواع موجودات آبزي به وجود آورده است. بهواسطه چرخش آب و بر اثر جريان عمومي خليج فارس و همچنين جريانات جزر و مدي باعث پديده Upwelling منته اليه شرقي بندر شده و يكي از دلايل غني بودن منطقه به همين علت است. علت ديگر اين امر، جريانهاي خروجي از رودخانه فصلي لگلوگه و محدوده سرزمينهاي كوهي است. وسعت اين پهنه گلي و مرجاني و ميزان بالاي فراواني و تنوع بيمهرهگان دريايي، سفره غذايي بسيار با ارزش را در اين منطقه شكل داده است. بهواسطه ارزش بالاي غذايي آن، ذخيرگاه مناسبي براي انواع آبزيان شيلاتي همانند ماهيان خوشمزه و لذيذ به شمار ميآيد، بهگونهاي كه يكي از صيدگاههاي مهم ماهيان فصلي در خليج فارس، آبهاي ساحلي اين منطقه سيراف است.
همچنين يكي از صيدگاههاي مهم ماهي فصل زمستان و تابستان در آبهاي اين منطقه است. اين پهنه جزر و مدي مرجاني اسكله قديمي بسيار مغذي، زيستگاه بسيار مناسبي براي انواع پرندگان را به وجود آورده است. اين پهنه مرجاني محل زمستان گذر بيش از دهها گونه پرنده آبزي و كنار آبزي شامل انوع آبچليكها، حواصيلها، باكلانها، سليمها، پاشلكها، پرستوهاي دريايي، كاكاييها، پرندگان شكاري و غيره بهويژه پليكان خاكستري، فلامينگوي بزرگ و ... است كه متاسفانه شاهد اقدام عجولانه و ناشيانه در عين حال غير كارشناسي شده در تخريب و تغيير محيط اسكله قديمي و غير قابل كاربري داشته بوده است هستيم،كاش كمي تامل و فكر براي بهسازي آن اسكله صورت ميگرفت تا به جاي تخريب وحشتناك يكي از بخشهاي ارزشمند دريايي بندر تاريخي سيراف.
- تغيير در ساحل مرکزي بندر سيراف به بهانههاي مختلف براي هيچيک از شهروندان حامي محيط زيست پذيرفتني نيست که با وعدههاي بيپايه و اساس اقدام به تخريب يکي از منظرههاي زيباي خليج فارس کنند و در سالهاي آينده بايد شاهد نابودي کامل زيستگاههاي دريايي-مرجاني سيراف باشيم.
همانگونه که همه ميدانيم شهر تاريخي سيراف در حوزههاي مختلف اقتصادي، گردشگري، ارتباطي، انرژي و ... حرفهاي زيادي براي گفتن دارد اما اينکه اين همه استعداد نتوانسته به فعليت و مرحله اجرا در آيد، نکتهاي قابل تامل است. فراهم نکردن امکانات و شرايط لازم، همکاري نکردن و همفكري دستگاههاي اجرائي، نبود زيرساختهاي مناسب و ... از جمله مسائلي است که موجب شده تا کمتر سرمايهگذاري سرمايه خود را در زمينه توليد و اشتغال در شهر سيراف هزينه کند. همانگونه که ميدانيم در اقتصاد مقاومتي تشخيص حوزههاي فشار و متعاقبا تلاش براي کنترل و بياثر کردن آن تاثيرها در کمترين زمان مهم است و در شرايط آرمانيتر اين فشارها را بايد به فرصت تبديل کرد. حمايت از مشاغل زود بازده، کارگاهها، شرکتهاي کوچک و همه مسائلي که ميتوانند با تقويت شدن موجبات بهبود بازار توليد و اشتغال را در پي داشته باشند، از جمله مواردي است که در اقتصاد مقاومتي مورد نظر است. با تمام اين تعاريف اميدواريم نگرانيهاي مقام معظم رهبري در سال 95 بيش از پيش مورد توجه مسوولان شهرستان و شهري قرار گيرد تا با انديشيدن تدبيري مناسب در راستاي تحقق اقتصاد مقاومتي گامهاي ارزشمندي در کشور و بهتبع آن در جنوب استان و شهرستان كنگان برداشته شود.
ان شاءالله روشنفكري و تبادل گفتوگوها باعث سوء تعبير هيچ شخص و گروهي نشود، چراكه سند بندر تاريخي سيراف به نام هيچ شخص و گروهي نيست كه با هر عنوان به خود اجازه دخل و تصرف بدهند.
موسسه سيراف پارس
