وضعیت سازمان‌های مردم‌نهاد در دشتستان؛
نقش و تاثیرگذاری سازمان‌های مردم‌نهاد در سراسر دنیا به‌ویژه کشور بر همگان روشن است. این در حالی است که در استان ما تعداد این سمن‌ها کم نیست و در حوزه‌های تخصصی مختلف به‌صورت خودجوش نقش‌آفرینی می‌کنند اما...
بامدادجنوب- هدی خرم‌آبادی:
نقش و تاثیرگذاری سازمان‌های مردم‌نهاد در سراسر دنیا به‌ویژه کشور بر همگان روشن است. این در حالی است که در استان ما تعداد این سمن‌ها کم نیست و در حوزه‌های تخصصی مختلف به‌صورت خودجوش نقش‌آفرینی می‌کنند اما این سازمان‌های مردم‌نهاد به‌سختی نفس می‌کشند و نبود قانون خاصی برای آنها، از جمله بزرگ‌ترین موانع راه پرفراز و نشیب فعالیت آنهاست. فعالان سازمان‌های مردم نهاد کشور سال‌ها موضوع به تصویب رساندن قانون این تشکل‌ها جهت انسجام و پیگیری موثرتر فعالیت‌ها را مورد پیگیری قرار دادند که متاسفانه تا به امروز این موضوع مهم و حیاتی برای پیشرفت جامعه، مورد کم‌توجهی قرار گرفته است اما با وعده رئیس‌جمهور در حضور چهار هزار نماینده سازمان‌های مردم نهاد کشور مبنی بر پیگیری به تصویب رساندن قانون سازمان‌های مردم‌نهاد در مجلس شورای اسلامی نور امیدی برای فعالان این عرصه روشن شد.
این در حالی است که سمن‌ها روز ششم شهریورماه جاری با خبری غافلگیر کننده‌ای مواجه شدند؛ خبری که مربوط به تصمیم معاون رئیس‌جمهور برای در نظر گرفتن قوانین سمن‌ها در قالب تصویب‌نامه هیات وزیران بود. این در صورتی است که سازمان‌های مردم‌نهاد منتظر تصویب‌نامه هیات وزیران نبودند و بلکه منتظر ارجاع پیش‌نویس قانون به مجلس جدید طبق قول‌های داده شده بوده‌اند.
از آنجا که در شهرستان دشتستان در حدود 80 سازمان مردم‌نهاد وجود دارد، برای آشنایی بیشتر با سازمان‌های مردم‌نهاد و این‌که آیا مجوز دارند یا خیر، با مسوول ثبت سازمان‌های مردم‌نهاد فرمانداری دشتستان گفت‌وگو کردیم. سید محمدرضا شاهروبندی‌نیا با بیان این‌که سازمان‌های مردم‌نهاد، سازمانی با شخصیت حقوقی مستقل، غیر دولتی، غیر انتفاعی و غیر سیاسی هستند که برای انجام فعالیت‌های داوطلبانه با گرایش‌های تخصصی مختلف و براساس قانون و اساسنامه مدون و رعایت چارچوب قوانین موضوعه کشور و مفاد آیین‌نامه‌های اجرائی آن فعالیت می‌کنند، تصریح کرد: غیر دولتی بودن بدین معنی است که تاسیس آنها براساس تصمیم دولتی و در چارچوب بودجه عمومی کشور انجام نمی‌شود بلکه اشخاص حقیقی و یا حقوقی خصوصی موسس آنها باشند، البته سازمان‌های مردم‌نهاد و مجموعه دولت دارای ارتباط و اثرات دو طرفه هستند. وی با اشاره به این‌که غیر انتفاعی بودن نیز بدین معنی است که دست یافتن به درآمد و سود و انجام فعالیت‌های تجاری و صنفی انتفاعی به‌منظور تقسیم منافع بین اعضا، موسسان و مدیران هدف سمن نباشد، افزود: هرچند که این ویژگی، سازمان مردم‌نهاد را برای دستیابی به درآمد از طریق موارد قانونی مندرج در اساسنامه ترغیب می‌کند. اهداف غیر سیاسی سمن‌ها در بردارنده فعالیتی است که مشمول قانون احزاب نشوند که در غیر این صورت فعالیت سیاسی را می‌توان به‌عنوان یک آسیب بزرگ و جدی برای ادامه فعالیت سمن‌ها پیش‌بینی کرد.
مسوول ثبت سازمان‌های مردم‌نهاد فرمانداری دشتستان در پاسخ به این سوال که فرمانداری تا کنون چه اقدامتی را برای دادن مجوز به سمن‌ها انجام داده، گفت: اقدامات انجام گرفته فرمانداری دشتستان به‌عنوان یک مرجع صادر کننده مجوز و پروانه فعالیت سازمان‌های مردم‌نهاد را می‌توان یک کارنامه موفق در این زمینه مطرح کرد که به اقدامات صورت گرفته اشاره ای می‌شود: برگزاری نشست‌های متعدد در تمامی بخش‌های شهرستان با حضور جوانان و فعالان مدنی هر بخش، برگزاری جلسات با موضوع تاکید بر لزوم تشکیل سمن‌ها و پویایی حضور مدنی مردم در شهرستان، برگزاری جلسات در رابطه با قوانین و مقررات مربوط به فعالیت سمن‌ها و تاثیرگذاری بیشتر سمن‌ها در حوزه‌های مختلف، برگزاری جلسات مختلف در خصوص رابطه بین سمن‌ها و رسانه‌ها و پوشش فعالیت آنها در جهت دستیابی به جامعه مدنی، برگزاری کارگاه آموزشی فرهنگ فعالیت مدنی، برگزاری نشست به‌منظور به اشتراک گذاشتن تجربه‌های موفق سمن‌ها در سال‌های گذشته، برگزاری جلسات و هماهنگی با مدیران دستگاه‌های اجرائی در جهت همکاری کامل با سمن‌ها و برگزاری کارگاه‌های متعدد از سوی سمن‌ها که از اقدامات بسیار خوب و تاثیرپذیر مشاور فرماندار در امور جوانان و سازمان‌های مردم‌نهاد است.
شاهروبندی‌نیا در ادامه به تعداد سازمان‌های مردم‌نهاد در دشتستان اشاره و خاطرنشان کرد: تعداد 70 سازمان مردم‌نهاد در سامانه سازمان‌های مردم‌نهاد وزارت کشور به آدرس saman.moi.ir در فرمانداری دشتستان به ثبت اولیه رسیده که با فعالیت 11 سمن موافقت شده است. وی با بیان این‌که سمن‌ها در دشتستان با فعالیت‌هایی که در حوزه مدنی شهرستان انجام داده‌اند و به لحاظ اهمیت حضور و فعالیت در تشکل‌های مدنی به این موفقیت دست یافته‌اند که دشتستان فعال‌ترین شهرستان در سطح استان است. این مسوول در خصوص اهم مشکلات سازمان‌های مردم‌نهاد تاکید کرد: مشکلات سازمان‌های مردم‌نهاد را در مراحل ثبت سمن می‌توان به سه دسته تقسیم کرد: اول: حضور نداشتن برخی سمن‌ها جهت پیگیری مراحل اولیه اداری ثبت و تکمیل مدارک موسسان سمن، دوم: استعلام‌های دست و پاگیر امنیتی که هر چند مطابق تصویب‌نامه سال۸۴ هیات وزیران باید انجام شود اما همین استعلام‌ها مانعی شده‌اند بر سر راه ثبت سمن‌ها و باعث تاخیر در صدور تائیدیه سمن، سوم: مرحله پایانی ثبت سمن در سامانه ثبت اسناد است که هر چند رایزنی‌های لازم با ثبت اسناد استان انجام شده است اما در واقعیت این‌طور نیست و از طرف این اداره‌کل، روندی کُند و بی‌پاسخ را شاهد هستیم که توان زیادی از سمن‌ها گرفته می‌شود و ضروری است که در این زمینه تسهیل‌سازی صورت گیرد، چاره‌ای اندیشیده و این مشکل برطرف شود تا سمن‌ها بتوانند برابر قانون فعالیت خود را انجام دهند و پروانه فعالیت و مجوز قانونی داشته باشند.
در ادامه با یکی از اعضای سازمان مردم‌نهاد کانون همیاران جوان که نهادی فعال و موفق در دشتستان است، گفت‌وگو کردیم. بهادر قائدی برازجانی، یکی از اعضای کانون همیاران جوان دشتستان در گفت‌وگو با بامداد جنوب تصریح کرد: در جوامع پیشرفته سمن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند؛ چه در نگاه مردم و چه در دیدگاه مسوولان.
قائدی برازجانی با بیان این‌که بدون شک سازمان‌های مردم‌نهاد در رشد و توسعه جامعه موثر هستند، افزود: به زعم بنده، سمن حلقه مفقوده دانشگاه و مدرسه است. تئوری محور بودن مدرسه و دانشگاه در ایران سبب می‌شود افراد جامعه به‌خصوص جوانان مهارت‌آموزی نداشته باشند و تشکل‌های غیر دولتی افراد را برای زیست اجتماعی آماده می‌کند. جوانان با فعالیت در سمن‌ها توانمندی خود را افزایش می‌دهند و عملا سمن‌ها در ظرفیت‌سازی نقش اساسی و کلیدی دارند. .
وی با تاکید بر این‌که وضعیت سازمان‌های مردم‌نهاد در استان تا اوج و شکوفایی فاصله بسیار دارد، گفت: البته در روند اخذ مجوز روان‌سازی صورت گرفته است ولی عمده مشکل سمن‌ها پیگیری نکردن درخواست دهندگان است. به‌عنوان مثال، در شهر برازجان شاید حدود بیست سمن مشغول هستند ولی تعداد بسیار کمی از آنها مجوز دارند.
این عضو کانون همیاران جوان با اشاره به این‌که مشکل از جایی شروع شد که سازمان ملی جوانان و وزارت ورزش ادغام شدند، عملا امور جوانان به حاشیه رفت و در درجه اهمیت دو یا سه قرار گرفت، خاطرنشان کرد: وضعیت سمن‌ها در استان و به‌تبع آن در برازجان تا وضعیت مطلوب بسی فاصله دارد. نبود برنامه مدون و درازمدت در حوزه سمن‌ها یکی از مشکلات است. قسمت اعظم فعالیت سمن‌های موجود به‌صورت خودجوش است و امید است در اداره تربیت بدنی شهرستان «معاونت سمن‌ها»تشکیل شود تا به‌صورت تخصصی به امور تشکل‌ها پرداخته شود.
قائدی برازجانی به یکی دیگر از مشکلات سمن‌ها در شهرستان اشاره کرد و گفت: وضعیت مالی سمن‌ها مشکل دیگر است. از آنجا که سازمان‌های مردم‌نهاد غیر انتفاعی هستند و برای اجرای طرح و برنامه‌های خود به پول نیاز دارند، با چالش‌های فراوانی روبه‌رو می‌شوند.
وی با بیان این‌که چند سوال ذهن مرا به خود مشغول کرده است از جمله این‌که آیا سند چشم‌انداز سمن‌ها در شهرستان و استان تهیه و تنظیم شده است و چرا، تصریح کرد: نکته دیگر که عموما از آسیب‌های سمن‌هاست، این است که سمن‌ها در استان و حتی در برازجان به لحاظ سنی جوان نیستند، البته درست است که سمن‌ها فقط به ورزش و جوانان ختم نمی‌شوند، چون سمن‌های این ارگان تقریبا از سن 14 یا 15 تا 29 سال است ولی قاطبه اعضای سمن‌ها بالای سی سال سن دارند، اگر تمرکز و توجه به نوجوانان قرار گیرد و آنها با راهنمایی و مشاوره توانمند شوند نسل آینده «سمن یاران» تربیت می‌شوند. نوجوان امروزی توانایی و پتانسیل بسیار بالایی دارد، فقط بایستی با آموزش به آنها فرصت داده شود که توانایی‌های خود را شکوفا کنند.
این عضو کانون همیاران جوان با اشاره به یکی دیگر از آسیب‌های سمن‌ها افزود: استفاده ابزاری از سمن‌ها، مشکل جدی دیگری است. سمن‌ها نباید در جهت مقاصد سیاسی آلت دست قرار گیرند و از مسیر واقعی خود خارج شوند. اگر سمن‌ها مورد سوء استفاده سیاسی قرار گیرند، به جای آن‌که یار شاطر جامعه باشند، بار خاطر خواهند بود و کارکرد خود را از دست می‌دهند.
نگاهی به برخی از سازمان‌های مردم‌نهاد که در حوزه‌های گوناگون زیست‌محیطی، خانواده، سلامت، جوانان و ... در سراسر استان مشغول فعالیت هستند، بیانگر این موضوع است که این سازمان‌ها با اتکا به توان و انرژی خود توانسته‌اند تا حدودی جامعه را از منجلاب آسیب‌ها و تهدیدهای اجتماعی برهانند اما تداوم این روند به‌قطع نیازمند حمایت دولت است. حال باید دید پس از این چه سرانجامی در انتظار سازمان‌های مردم‌نهاد خواهد بود؟
X Share