بامدادجنوب/فرشته قهرمانی:

فرهنگ کتابخوانی در جامعه با رشد بسیار نزولی مواجه است و این امر می‌تواند بی‌هویتی یک جامعه را رقم بزند. استان بوشهر نیز علی رغم دارا بودن نویسندگان و شاعران بنام، مانند سایر نقاط کشور از این بحران در امان نیست. معرفی نویسندگان و کتاب‌های تاثیرگذار به مردم از طریق مطبوعات به‌ویژه صدا و سیما و گنجاندن برنامه کتابخوانی در آموزش و پرورش از راه‌های برون رفت از این بحران است.

سرانه‌ی مطالعه در یك جامعه، یکی از اساسی‌ترین شاخصه‌های توسعه‌یافتگی به شمار می‌آید . سرانه مطالعه پایین است واقعیتی که فقط آن را بیان می کنیم اما کمتر به پیامدها و زیان های آن به طور جدی می پردازیم. اگر بدانیم مزایا و فواید مطالعه چیست شاید ارزش کتاب را بیش از این می دانستیم و آن را هیچگاه از خود دور نمی کردیم.

آدمی برای داشتن یک زندگی سعادتمند، نیازمند بینش و آگاهی است و آموخته های دوران کودکی و نوجوانی، مقدمه ای برای زندگی فرد است. کودکان راه زندگی سعادتمندانه فردا را امروز باید بیاموزند و در این مسیر، کتابخوانی، چون چراغی فرا راه آنان است. کتاب انسان را به مدارج عالی می برد و بی تردید بسیاری از پیشرفت های بشر مدیون کتاب و کتابخوانی است و از این رو ارج نهادن به این محصول فرهنگی به منزله پاس داشت دانایی و آگاهی است.

 اما پرسش این است که چرا کتاب، با این همه مزایا و فواید در جامعه ما غریب است و بسیاری از افراد حتی در سال یادی از آن نمی کنند چه برسد به اینکه برگی از آن را مطالعه کنند. این سئوال هر چند بارها تکرار شده و می شود اما مشکل پایین بودن سرانه مطالعه در جامعه همچنان باقی است. گران بودن کتاب، فقدان وقت کافی برای مطالعه، سرگرم شدن افراد به مسایل جانبی یا نبود کتاب و کتاب فروشی های مناسب برای سلیقه های مختلف ، تعداد کتابخانه های عمومی و محلی و غیره از مهمترین مواردی است که برای پایین بودن فرهنگ مطالعه در کشور مطرح می شود. هر چند این دلایل می تواند در رونق کتابخوانی اثر منفی برجای گذارد اما همه دلایل پایین بودن مطالعه در کشور نمی تواند این باشد.

یکی از کتابفروشان شهر اهرم با اشاره به سرانه پایین مطالعه در بوشهر به بامداد جنوب گفت: به دلیل پایین بودن فرهنگ کتابخوانی در بوشهر فقط افراد خاصی به سمت کتاب می‌آیند و به مطالعه غیر درسی می‌پردازند.

زهره هاشمی با بیان اینکه بیشترین مراجعه کننده برای خرید کتاب‌های تست و کمک آموزشی است، تصریح کرد: بعضی از افرادی هم که برای کتاب‌های غیر درسی مراجعه می‌کنند کتاب شعر و روانشناسی عامه‌پسند می‌خرند که آن هم برای هدیه به دوستانشان است. شاید دو درصد مردم این شهر برای خرید شخصی به کتابفروشی‌های سطح شهر مراجعه می‌کنند.

وی به فروش بسیار پایین کتاب‌های عمومی اشاره کرد و افزود: تمایل مردم اغلب به سمت خرید کتاب‌های دسته دوم است، حتی برخی از دانشجویان که برای خرید کتاب درسی به ما مراجعه می‌کنند به ما می‌گویند که خرید کتاب فلان قیمتی برای یک شب امتحان به هیچ وجه برای ما توجیه پذیر نیست در صورتی که این قشر از جامعه سر و کارشان فقط با کتاب است اما از خرید و مطالعه آن گریزانند.

هاشمی در پاسخ به این سوال که آیا افزایش قیمت کتاب بر خرید آن تاثیر داشته است یا نه، گفت: به نظر من تاثیر چندانی نداشته است چرا که قبل از افزایش قیمت نیز فقط افراد خاصی به سمت کتاب می‌آمدند.

وی با گلایه از خانواده‌ها برای عدم ترویج فرهنگ کتابخوانی در کودکانشان، تصریح کرد: متاسفانه در ایران به کتاب به عنوان یک کالای اساسی مانند یخچال و گاز می‌نگرند و اجازه دست زدن کودک به آن را از ترس پاره کردن نمی‌دهند در صورتیکه کتاب در خارج از کشور یک کالای مصرفی است اما در کشور ما برای تزیین دکوراسیون منزل از آن استفاده می‌کنند. خانواده‌ها حاضرند روزانه چند هزار تومان برای خرید تنقلات پول خرج کنند اما از خرید کتاب کودک که 1500 تومان است سرباز می‌زنند.

مدیر کتابفروشی پارکر نیز در خصوص وضعیت کتابخوانی در بوشهر به بامداد جنوب گفت: فروش کتاب در بوشهر پایین آمده است و به جز کتاب‌های درسی، کتاب‌هایی مانند شعر، داستان و رمان نیز با فروش بسیار پایینی مواجه هستند.

محسن شهبازی‌فرد افزایش قیمت کتاب را از اصلی‌ترین دلایل کاهش خرید کتاب از سوی مخاطب دانست و افزود: افزایش مشکلات و دغدغه‌های مردم و همچنین روی آوردن مردم به ابزارهای الکترونیکی و شبکه‌های مجازی نیز از دیگر دلایل این مسئله است اما کسانیکه اهل مطالعه هستند همچنان به خرید کتاب ادامه می‌دهند.

وی با بیان اینکه مراجعه کننده به کتابفروشی‌ها زیاد است اما خریدار کم است، گفت: هرچه به سمت جلو می‌رویم مهاری برای قیمت‌گذاری کتاب نیست و باید با پایین آوردن قیمت کتاب‌ها مردم را به کتابخوانی تشویق کرد. این مدیر کتابفروشی نقش مطبوعات و رسانه‌ها به‌ویژه صدا و سیما را در معرفی نویسندگان و شاعران به مردم بسیار اساسی دانست و تصریح کرد: بسیاری از نویسندگان در ایران به‌ویژه استان بوشهر برای مردم نا شناخته هستند و این ضعف بزرگی است. 

چراکه صدا و سیما با گنجاندن برنامه‌های متنوعی برای پخش، جایی برای معرفی مشاهیر و نویسندگان به مردم در نظر نگرفته است. وی عدم کتابخوانی را منجر به بی‌هویتی مردم جامعه در آینده دانست و افزود: جوانان امروز زندگینامه کامل بازیگران و نویسندگان خارجی را از حفظ هستند اما از نام بردن یک نویسنده ایرانی عاجزند. اگر صدا و سیما به معرفی نویسندگان در برنامه‌های خود بپردازد و آموزش و پرورش هم در ساعات درسی دانش آموزان هر هفته یک کتاب را به آنها معرفی کند و کتابفروشان کتاب‌های چاپ جدید را بیاورند، قطعا جامعه از این وضعیت بحرانی خارج خواهد شد.