بامدادجنوب- هدی خرمآبادی:
ماه محرم از راه میرسد و عاشقان حسینی نیز آماده ادای احترام و ارادت خالصانه به سید و سالار شهیدان میشوند. در همین راستا، توجه به ابعاد اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی این ایام میتواند ضرورتهای بازنگری در برخی رفتارها و عملکردها را در این ایام نمایان کند.
با فرا رسیدن ایام محرم و صفر برخی افراد ترجیح میدهند به جای شرکت در مراسم مساجد و حسینیهها، در خانه پای تلویزیون بنشینند. دلیل عمده این افراد، گناهی است که در مساجد و حسینیهها به صورت ناخواسته صورت میگیرد که غیبت یکی از آنهاست. از همین رو، برای مشارکت شهروندان در مراسم عاشورایی باید تدابیر ویژهای اندیشید تا مردم با اعتقاد قلبی و باور راسخ در این مراسم شرکت کنند و به جای پرداختن به غیبت و حاشیههای اینچنینی، دین خود را نسبت به اباعبدالله حسین (ع) نشان دهند.
برخی خانوادهها که بیمارشان بهبود یافته یا آنهایی که بیمار خفته در بستر دارند، در این ایام با پختن نذری به آن آستان مبارک متوسل میشوند. با توجه به همین غلیان احساس در این ماههای میمون و پربرکت، اعتقاد و باور دینی مردم بار دیگر جان میگیرد و بهتر است که مسوولان و متولیان برگزاری این مراسم، با برنامههای متنوع و آموزشی، به بیان حقایق واقعه عاشورا، تحلیل آن وقایع و عصر و دوره، لازمه وجود امامان و ... بپردازند تا مردم نیز در دورهای که وجدان، غیرت، باور و ایمان رنگ باخته، به این باور برسند که هیچ دستاویز و فریادرسی کاملتر از ائمه ندارند.
اقتصاد در ایام محرم و صفر، خوب یا بد
حرکت اقتصادی که در محرم اتفاق میافتد دولتی نیست و كاملا مردمی است. نقدینگی مردم از ماهها قبل پسانداز میشود تا در ایام محرم به عنوان نذر ادا شود. برخی از این نقدینگی در خانهها نگهداری میشود اما بسیاری از آن نزد بانكها ذخیره میشود. مبالغی نیز نزد صندوقهای هیآت به عنوان نذور جمعآوری میشود، به عبارتی این مبالغ از حجم نقدینگی بدون جریان باقی میماند، یعنی نقدینگی به جریان نمیافتد، بنابراین تاثیر منفی خود را بر اقتصاد میگذارد. آمار هزینهها قبل از شروع مراسم بسیار بالاست. كشور چند روز را به احترام این ایام تعطیل رسمی اعلام كرده، این تعطیلیها به نوبه خود به اقتصاد كشور صدمه وارد میكند. هزینه فرصت زیاد است كه به مردم هزینههای بالایی را تحمیل میكند. مردم از كار و کاسبی دست میکشند تا در این آیین و مراسم شركت کنند.
مردم برای همرنگ شدن خود با جماعت عزادار و به احترام امام حسین (ع) و اهل بیت ایشان لباس سیاه به تن میكنند، بنابراین میزان تولید پارچه سیاه در كشور بالا میرود. (پیراهن مردانه، روسری زنانه، لباس زنانه، چفیه سفید و سیاه، چادر زنانه و...) هزینههای زیادی صرف خیاطان میشود تا به سرعت، تولیدات خود را در بازار عرضه كنند. همچنین نباید هزینههای استفاده از نخ و دكمه را هم در این قسمت از یاد برد، البته به تازگی كشور بزرگ چین بار مسوولیت اقتصادی كشورها از جمله ایران را بر عهده گرفته است. واردات اجناس مختلف زیادی به ایران لطمه بزرگی به بازار و اقتصاد آن وارد میكند. همچنین افرادی را كه از سال پیش از آتش گرفتن خیمه امام حسین (ع) حاجت گرفتهاند، میخواهندكه نذرهای پارچه سبز و سیاه و سفید را داشته باشند. همچنین تولید لباسهای سقایی برای كودكان افزایش مییابد. در ضمن كتیبهها و پرچمهای پارچهای مخصوص عزاداری در رنگها و سایزها و طرحهای مختلف تولید و به فروش میرسد. در مجموع تولیدات و یا واردات پارچه افزایش مییابد.
در خصوص اجناس و كالاها نیز همینطور است. برخی كالاها فقط برای همین ایام مصرف دارند. این كالاها اعم از مصرفی یا سرمایهای هستند: حسینیهها به عنوان مكان و املاك و جزء كالاهای سرمایهای جاهایی هستند كه سالانه یك دهه و گاهی فقط یك روز یا دو روز استفاده میشوند. علم، كتل، زنجیر، سنج و دهل و داربستهایی برای آویزان كردن سیاهیها، و... كالاهای نیمهمصرفی هستند كه گاهی همان سرنوشت حسینیهها را دارند كه در واقع باید به هزینههایی كه برای نصب داربستها در سطح كشور بسته میشود آن هم فقط برای مدت بسیاركوتاه، دقت زیادی داشته باشیم.
آیین عاشورایی در بوشهر با مداحان بومی که سالیان سال به نوحهخوانی دراین ایام مشغولند، پرشور و باصلابت برگزار میشود و در همین زمینه مداحان بایست بدون اغراق در رفتار و کردار مردم را برای شنیدن واقعیتها پای منبرها بکشانند. پس از پایان محرم و صفر مردم آماده برگزاری مراسم شادی و ازدواج میشوند و محرم و صفر میرود تا سال دیگر... توجه به نکاتی چند در خصوص این ایام ضروری است: پختن نذریها به اسراف و ریخته شدن ظروف در کوچه و خیابان نینجامد. 2. ارائه سخنرانیهای دقیق، عالمانه، مفید و بدون اغراق و بزرگنمایی. 3. کمک به مستمندان و شناسایی آنها. 4. سختگیری نکردن بیش از حد نیروی انتظامی به مردم در این ایام و ... .