بامداد24/فرشته قهرمانی: این روزها مردم و نویسندگان با پیوستن به کمپین «نه به دانلود غیرقانونی کتاب»، از دانلود غیرقانونی کتاب و سایت‌هایی که کتاب‌ها را بدون اجازه ارائه می‌دهند، انتقاد می‌کنند. 

بعضی از افراد می‌گویند که برخی از کتاب‌هایی که مجوز تجدید چاپ نمی‌گیرند و یا کتاب‌هایی که قدیمی هستند و دیگر چاپ نمی‌شوند، دانلود می‌کنیم. در واقع با این بهانه می‌آیند، کتاب‌هایی را که مترجم و مولف دارند، در حال چاپ هستند و در کتابفروشی‌ها به وفور یافت می‌شوند در سایت‌های خود قرار می‌دهند.

روشن است که عده‌ای با فروش کتاب در ایران زندگی می‌کنند. به عبارت دیگر، ناشر، مولف، مترجم، حروفچین، صحاف، ویراستار، گرافیست و نمونه‌خوان همه کار می‌کنند تا کتابی منتشر شود، سپس فروخته شود تا هرکدام از این اقشار بتوانند حق‌الزحمه خودشان را دریافت کنند و زندگی‌شان را بچرخانند. بنابراین اگر هر خواننده کتاب به‌جای خرید اثر، آن را در اینترنت به‌صورت غیرقانونی دانلود کند، باعث بیکاری و زیان عده‌ای از هموطنانش شده است.

این کار آفت وحشتناکی است که می‌تواند ریشه صنعت نشر را بخشکاند و باید فکری به حال این قضیه کرد. این مساله به صنعت نشر صدمه‌های عمده‌ای زده و باعث کاهش تیراژ ناشران شده است.

به‌تازگی سایت رصد rasad.fidibo.com با شعار «#من_دزد_کتاب_نیستم» و با هدف جلوگیری از دانلود غیرقانونی کتاب در فضای اینترنت فعالیت خود را آغاز کرده است. براساس قانون حمایت حقوق مولفان، مصنفان و هنرمندان مصوب ۳۱ مرداد ۱۳۸۹ در مجلس شورای اسلامی، حقوق معنوی پدیدآورنده محدود به زمان و مکان نیست و غیرقابل انتقال است و مدت حمایت از اثر، 50 سال بعد از فوت پدیدآورنده خواهد بود. بنابراین دانلود غیرقانونی آثاری که نسخه چاپی آنها در کتابفروشی‌ها موجود است، موجب زیان به پدیدآورنده، ناشر و صنعت نشر می‌شود.

عیسی صفوی، یکی از نویسندگان بوشهر در این خصوص به بامداد جنوب گفت: ما در زمینه دانلود غیر قانونی کتاب با دو نوع رویکرد مواجه هستیم، یکی از این رویکردها رویکرد اخلاقی است.

وی با بیان این‌که باورهای دینی، مذهبی و اخلاقی حاکم بر کشور باید مانع از گرایش مردم به دانلود غیر قانونی کتاب شود، تصریح کرد: ارزش‌های اخلاقی  برای ما امانتداری به بار می‌آورد و باعث می‌شود که همیشه دارایی‌های معنوی را پاس بداریم.

این نویسنده رویکرد حقوقی را از دیگر رویکردهای مقابله با دانلود غیر قانونی کتاب برشمرد و عنوان کرد: ما با در نظر گرفتن رویکرد حقوقی علاوه بر رعایت حق مالکیت معنوی، امانتدار خوبی نیز خواهیم بود اما با رعایت نکردن حق مالکیت معنوی، ارزش‌های اخلاقی را زیر پا خواهیم گذاشت.

وی در پاسخ به این سوال که دانلود غیر قانونی کتاب چه تاثیری بر انگیزه نویسندگان برای تالیف کتاب خواهد گذاشت، گفت: بدیهی است که نویسندگان وقتی ببینند کاری که از طریق آن گذران زندگی می‌کنند، سرقت می‌شود، انگیزه خود را برای نوشتن کتاب از دست خواهند داد، چراکه وقتی سرقت ادبی صورت بگیرد، از ارزش آن کاسته می‌شود، در صورتی که کتاب ارزش بیشتری داشته است.

صفوی با بیان این‌که تکثیر کتاب ارزش مادی آن را پایین می‌آورد، خاطر‌نشان کرد: ما با این کار شاهد از بین رفتن ارزش معنوی کتاب نیز خواهیم بود و در بلند‌مدت ضربه جبران‌ناپذیری به عرصه کتاب و کتابخوانی خواهد زد.

دانلود غیرقانونی در ایران بحثی فراگیر استعباس مخبر که در عرصه ترجمه فعالیت می‌کند، در این زمینه می‌گوید: در این سایت‌های غیرقانونی متاسفانه بسیاری از دوستان اهل قلم عضویت دارند. با برخی از این سایت‌ها شخصا تماس گرفتم و برخی کتابم را برداشته‌اند و برخی نیز گفته‌اند که کتاب شما در سایت‌های دیگر بوده و ما فقط بازنشر کرده‌ایم. بحث بنده البته فقط کتاب‌های خودم نیست که یک یا دو نفر در رودربایستی قرار بگیرند و آن را از روی سایت خود بردارند. بحث اصلی در مورد دانلود غیرقانونی کتاب در ایران است و موضوع فرا‌تر از یک یا دو کتاب است برخی از سایت‌ها نیز هستند که کتاب‌های ناشران را بدون اجازه ناشر روی سایت خود می‌گذارند، عده‌ای هم با اسکن کردن کتاب‌هایی که در بازار کتاب موجود است، اقدام به درآمدزایی برای خود می‌کنند. این پدیده بسیار شایع شده است.

 وی افزود: برخی می‌گویند که ما در ایران نیستیم و یا در شهرهایی هستیم که به کتابفروشی و کتاب‌ها دسترسی نداریم اما ما اگر به سمت دانلود قانونی کتاب برویم و از جاهایی که به‌صورت قانونی با ناشران قرارداد دارد، خرید کنیم، می‌توانیم پدیدآورندگان یک کتاب را هم منتفع کنیم. بدین ترتیب این موضوع می‌تواند یک راه‌حل خوب باشد.