داود علیزاده
همیشه در ایام آخر سال و همچنین اوایل سال بانک‌ها یکی از مراکز شلوغی است که مراجعه‌کنندگان متعددی دارد. امسال این دوران پرازدحام با شیوع ویروس کرونا همزمان شد و این مساله تهدیدی اساسی برای سلامتی کارمندان بانک و حتی مشتریان صورت داد. به‌طوری که هزاران نفر از کارمندان بانک مبتلا شدند و بیش از 40 نفر نیز جان خود را از دست داده‌اند.
به‌منظور جلوگیری از شیوع بیشتر ویروس کرونا و تلاش برای حفظ سلامت جامعه، مرتباً پیام‌های دوری از اجتماعات و پرهیز از رفتارهای پرخطر از سوی مسوولان حوزه بهداشت به مردم مخابره می‌شود، علاوه بر مدافعان حوزه سلامت کشور، گروه‌های دیگری مانند کارکنان نظام بانکی نیز هستند که برای جلوگیری از توقف فعالیت‌های اقتصادی مردم و بنگاه‌ها و همچنین گردش چرخ‌های اقتصادی کشور، خود را در معرض بیماری و ویروس کرونا قرار داده و با حضور در شعب، تلاش کرده‌اند چرخه خدمات‌رسانی به مردم در این بخش قطع نشود که در این راه تعداد قابل‌توجهی از کارکنان بانک‌ها جان خود را نیز از دست داده‌اند.
سروکار داشتن با اسکناس که شاید از اصلی‌ترین راه‌های انتقال ویروس به افراد محسوب می‌شود، خودکار مشترک، برگه‌های بانکی و قرار گرفتن در فاصله نزدیک با افرادی که ممکن است به این ویروس مبتلا شده باشند و خودشان اطلاع نداشته باشند یا هنوز وخامت پیدا نکرده؛ از جمله خطراتی است که کارکنان بانک‌ها در این روزها با آن مواجه‌اند و خدمات‌رسانی در این بخش به مردم می‌تواند سلامت فعالان عرصه بانکی کشور را به خطر بیندازد.
دولت سعی کرده با وضع قوانینی از حجم ازدحام مردم در شعب بانک‌ها بکاهد؛ قوانینی همچون افزایش مبلغ کارت به کارت از طریق دستگاه خودپرداز و تلفن همراه، تمدید خودکار کارت‌های بانکی، افزایش سقف برداشت نقدی از دستگاه‌های خودپرداز و افزایش اعتبار خطای رمز دوم (پویا)؛ اما این طرح‌ها در مقابل کاهش ساعت خدمات حضوری بانک‌ها در عمل بی‌اثر بوده است و در ساعات کاری بانک‌ها ازدحام مشتریانی را می‌توان دید که بسیاری مسائل بهداشتی و پیشگیری را رعایت نمی‌کنند.
ارتقای فرهنگ فاصله اجتماعی، استفاده از خدمات مجازی شاید تنها راه کاهش خطرات حضور مردم در این محیط و به‌تبع آن حفظ سلامت کارمندان بانک‌ها خواهد بود. امری که در تحقیق میدانی و همچنین گفت‌وگو با کارکنان بانک‌ها مشخص‌شده است که رعایت نمی‌شود.
از سوی دیگر روش‌های ناصحیح ضدعفونی دستگاه‌های خودپرداز، کارت‌خوان هم از دیگر مشکلاتی است که در این ایام پیش‌آمده است. برای مثال به گزارش تسنیم در 29 اسفندماه گذشته حدود 68 دستگاه خودپرداز فقط در لرستان به علت شست‌‌وشو و ضدعفونی غیراصولی از سوی گروه‌های مختلف مردم تخریب‌شده و دیگر قابل‌استفاده نیست.
به نظر می‌رسد در جامعه ایران برخی بحران‌ها به‌هیچ‌وجه پیش‌بینی‌نشده است و به‌موازات آن فرهنگ‌سازی لازم نیز صورت نگرفته است. البته باید در نظر داشت که این مساله فقط مختص ایران نیست و کرونا نشان داد که در همه جای دنیا یک بحران پندمی می‌تواند هر دولتی را به چالش بکشد. بااین‌حال، چالش سلامتی کارمندان بانک، در کنار دیگر چالش‌های موجود باید موردتوجه واقع شود تا پیش از اینکه این مساله باعث بحرانی عمیق‌تر را به وجود آورد.
یک کارمند بانک دراین‌باره به بامداد جنوب گفت: متأسفانه از زمان شیوع کرونا در کشور یکی از جاهایی که بعد از مراکز درمانی درخطر جدی قرار دارد، بانک‌ها هستند. باوجوداینکه مبلغ کارت به کارت از طریق دستگاه خودپرداز و تلفن همراه، تمدید خودکار کارت‌های بانکی، افزایش سقف برداشت نقدی از دستگاه‌های خودپرداز و افزایش اعتبار خطای رمز دوم (پویا) تا پنج بار افزایش‌یافته است اما این اقدامات باز هم حجم مراجعات به بانک را کم نکرده است.
مریم موافق در ادامه مشکلات مربوط به رمز دوم یک‌بارمصرف (پویا)، نقد کردن چک، برگشت چک، واریز مبالغ بالا و... را از مهم‌ترین دلایل حضور مردم در شعب در زمان شیوع کرونا دانست و افزود: همچنین به دلیل کاهش فعالیت بانک‌ها در روزهای تعطیل اکنون با ازدحام مردم در برخی از شعب روبه‌رو هستیم که این خود به یک دغدغه جدی برای ما تبدیل‌شده است. متأسفانه بیشتر مشتریان و مراجعه‌کنندگان نه از دستکش و نه از ماسک استفاده می‌کنند و همین چک‌ها و پول‌هایی که در بانک‌ها دست‌به‌دست می‌شود خود تهدیدی جدی برای کارکنان بانک است.
وی با اشاره به اینکه با وجود ضدعفونی محیط و جداسازی فضای کاری با کاور و استفاده کارمندان از دستکش و ماسک در هنگام کار باز هم نمی‌توان سلامت کارکنان بانک‌ها را تضمین کرد، تصریح کرد: از این‌رو، توصیه می‌شود که مردم تا جای ممکن به‌جای حضور در بانک‌ها کارهای بانکی خود را از طریق تراکنش‌‌های مجازی و دستگاه‌خودپرداز با رعایت نکات بهداشتی انجام بدهند تا از ازدحام آنها در شعب کاسته شود.
موافق با تاکید بر اینکه متاسفانه از بدو شیوع این بیماری مسری در کشور بیش از ۴۰ کارمند بانکی جان خود را در اثر ابتلا به کرونا ازدست‌داده‌اند، گفت: متاسفانه ازدحام مشتریان در شعب موجب تشدید آلودگی فضای کاری می‌شود که همین مساله محیط پراسترسی را برای ما ایجاد کرده است.
این کارمند بانک در ادامه با اشاره به اینکه از بعد از تعطیلات رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی را دستور کار قرار داده‌اند، افزود: بانک یکی از محل‌های کسب‌وکار پرازدحام است که برای تأمین سلامت کارمندان و مشتریان اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی می‌تواند بسیار اثربخش باشد. در این راستا مقرر شده است که صندلی مراجعان در فواصل مشخص و ایمن از یکدیگر و به دور از کارمندان قرار بگیرد. بین کارکنانی که با ارباب رجوع سرو کار دارند از موانع شیشه‌ای یا پلاستیکی استفاده شود. استفاده از خودکار شخصی مراجعه‌کنندگان و جمع کردن لوازم‌التحریر عمومی در دستور کار قرار گرفته است. مواجه چهره به چهره کارکنان با یکدیگر و مشتریان با فاصله دو متری صورت می‌گیرد و... بدون تردید رعایت این موارد می‌تواند در جلوگیری از ابتلا به این ویروس مؤثر باشد.
وی در ادامه با اشاره به اینکه هزینه‌های زندگی متاسفانه روبه فزونی است، گفت: بسیاری از پرسنل بانک‌ها نیز مانند سایر صنوف دیگر جامعه نیاز به حمایت دارند و جا دارد که از نظر معشیتی به آنها توجه بیشتری شود.
موافق در ادامه به دستورالعملی که از سوی بانک مرکزی برای رعایت نکات بهداشتی از سوی مشتریان در بانک‌ها اشاره و تصریح کرد: در این دستورالعمل موارد متعددی اشاره‌شده است که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از: اسکناس جزء اصلی‌ترین راه‌های انتقال ویروس کروناست بنابراین تا حد امکان از ابزارهای پرداخت الکترونیکی استفاده کنید. هنگام استفاده از دستگاه خودپرداز و یا دستگاه نوبت‌دهی در شعب از تماس مستقیم با دکمه‌های آن اجتناب و ضرورتاً از دستکش یا دستمال استفاده کنید. هنگام شمارش پول از پد مرطوب و یا خیس کردن انگشت پرهیز کنید. کارت‌بانکی و موبایل خود را در اختیار دیگران قرار ندهید و برای تکمیل فرم‌های بانکی از خودکار شخصی خود استفاده کنید. در داخل شعب و صف انتظار خودپردازها و سایر مراکز پرتردد، فاصله خود را با دیگران حداقل به میزان دو متر رعایت کنید. در صورت برخورداری از علائم هشداردهنده ویروس کرونا، در هنگام مراجعه به مراکز پرتردد خصوصاً شعب بانک‌ها و مؤسسات اعتباری، از ماسک استفاده کنید. تحت هیچ شرایطی، مخصوصاً زمانی که به اسکناس دست زده‌اید، دست خود را به‌صورت، چشم، بینی و دهان نزنید.
این کارمند بانک با اشاره به اینکه متاسفانه برخی از ارباب رجوعان رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی را کم‌اهمیت می‌دانند، افزود: دائم باید به آنها گوشزد کرد و ای کاش در رسانه ملی و نشریات مکتوب در این خصوص فرهنگ‌سازی شود تا مشتری هنگام مراجعه به ادارات توجیه شده باشد و با رعایت فاصله مشخص‌شده هم سلامت خودش را تضمین کند و هم سلامت کارکنان ادارات و بانک‌ها را.
وی با تاکید بر اینکه بعد از بیمارستان‌ها و مراکز درمانی مشخص‌شده برای درمان مبتلایان کرونا، شعب بانکی دومین مرکزی است که ویروس کرونا سلامت پرسنل و مراجعه‌کنندگان آن را تهدید می‌‌کند، یادآور شد: باوجود همه تذکرات و توصیه‌های بهداشتی اما همچنان در جامعه و در شعب بانکی و اداری با مراجعه‌کنندگانی روبه‌رو هستیم که هنوز این ویروس را جدی نگرفته‌اند. نه از ماسک استفاده می‌کنند و نه از دستکش و مواد ضدعفونی‌کننده. این در حالی است که برخی از کارکنان ادارات دارای بیماری‌های قلبی و زمینه‌ای هستند یا در گروه سنی خاصی قرار دارند که کوچک‌ترین بی‌فکری و آلودگی می‌تواند شانس ابتلای آنها را به این ویروس تشدید کند!
این کارمند بانک با اشاره به اینکه بعد از تعطیلات ساعت کاری بانک‌ها افزایش‌یافته است، گفت: همین افزایش زمان کاری موجب مراجعه بیشتر مردم به شعب بانکی می‌شود و رد و بدل شدن پول و اسکناس می‌تواند شانس شیوع کرونا را در جامعه افزایش دهد؛ بنابراین اگر بتوان برخی از فعالیت‌های بانکی را به‌صورت تراکنش‌‌های مجازی انجام داد می‌توان به مهار کردن این ویروس کشنده در یکی دو ماه آینده امیدوار شد.
وی با تاکید بر اینکه اگر قرار است که شعب بانکی همچنان پرازدحام باقی بماند، دست‌کم باید راهکار اساسی برای تضمین سلامتی کارکنان و مشتریان آن یافت، یادآور شد: برای مثال در ورودی بانک‌ها یا ادارات تونل ضدعفونی‌کننده تعبیه شود که مراجعه‌کنندکان در بدو ورود دست‌هایشان ضدعفونی شود و زمانی که وارد بانک می‌شوند با خود آلودگی به داخل بانک نیاورند. همچنین برای توجیه مشتریان باید استندها و بنرهای اطلاع‌رسانی در شعبه بانکی تعبیه شود. همچنین پوسترهای هشداردهنده در خصوص چگونگی انتقال ویروس کرونا نصب شود تا از این طریق بتوان افراد را از جدی بودن موضوع مطمئن ساخت.
موافق در پایان گفت: ویروس کرونا ناخواسته‌ترین و ترسناک‌ترین میهمان نوروزی بود که با آن مواجه شدیم؛ این ویروس شوخی‌بردار نیست و هنوز درمان قطعی برای آن پیدا نشده است، پس تنها راهی که برای مهار آن باقی می‌ماند رعایت نکات بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی و پرهیز از حضور در جاهای شلوغ و استفاده از وسایل نقیله عمومی است. امیدوارم خیلی زود با مهار آن بتوانیم زندگی را به روال عادی‌اش برگردانیم.
