الهام بهروزی
چیزی به عمر دولت دوازدهم نمانده است و در این روزهای پایانی گمانه‌زنی‌ها برای وزرای دولت جدید در حال اوج گرفتن است. طبیعتا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم یکی از این وزارتخانه‌هاست که در فضای مجازی به‌صورت جسته و گریخته، در این ایام اسامی افرادی برای تصدی آن دست به دست شده است اما چون این اسامی از سوی منابع رسمی اعلام نشده‌اند، پس چندان نمی‌شد در این مورد اظهار نظری کرد.
بدیهی است وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌عنوان یک مجموعه فرهنگی و فرهنگ‌ساز همواره از اهمیت بسزایی برخوردار بوده است و قطعا سکان این وزارتخانه باید به‌دست فردی سپرده شود که افزون بر برخورداری از دانش کافی، شناخت بسیطی از جامعه فرهنگی هنری و نیازها و خواسته‌های آن‌ها داشته باشد تا بتواند با نیازسنجی و شناسایی ظرفیت‌های موجود به رشد و ترقی فرهنگ و هنر این سرزمین کمک کند که شوربختانه در سال‌های اخیر نشانه بیگانگان قرار گرفته و با جنگی نرم و سرد در حال کمرنگ‌کردن داشته‌های ارزشمند و فاخر فرهنگی و فکری ایران هستند.
متاسفانه باید گفت که وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی با همه اهمیتی که دارد اما در دولت‌های پیشین در مقایسه با سایر وزارتخانه‌های دیگر از بودجه کمتری برخوردار بود و ظاهرا نمایندگان مجلس شورای اسلامی در همه دوره‌ها اهتمامی برای رفع این نقیضه نداشته و ندارند و گواه این ادعا تخصیص و تصویب اعتباری مایوس‌کننده برای این وزارتخانه است که جامعه هدف آن پرجمعیت است و رسالت مهمی چون حفظ، احیا و معرفی فرهنگ، ادب و هنر اصیل ایرانی اسلامی را عهده‌دار هستند.
حال باید دید که در دولت جدید این وزارتخانه در اولویت توجه حجت‌الاسلام رئیسی و مجلس شورای اسلامی قرار می‌گیرد یا خیر؟! با گذری مختصر بر کارنامه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت تدبیر و امید، باید اعتراف کرد با وجود بودجه ناچیز این وزارتخانه اما ما در این دوره هشت ساله شاهد حرکت‌های روبه‌جلویی در برخی از حوزه‌های فرهنگی هنری بودیم که مهم‌ترین آن‌ها ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی، مورد توجه قرار گرفتن هنرها و حوزه‌هایی چون مد و لباس ایرانی، تئاتر، موسیقی، سینما و... بود. افزون بر این، در این دولت در مقایسه با دولت بهار، شاهد رشد چشمگیر و ظهور روزنامه‌ها و سایت‌های خبری جدید و صدور مجوزهای نشر و آموزشگاه‌های آزاد فرهنگی هنری در کشور بودیم که خواه ناخواه به بهبود نسبی برخی از این عرصه‌ها منجر شده است. در سال آخر دولت تدبیر و امید همچنین گام استواری در حوزه ترویج فرهنگ و علوم قرآنی برداشته شده است که باید دید این مسیر در دولت سیزدهم ادامه می‌یابد یا خیر؟!
آنچه در این میان الان مهم است، این است که فرد و نگرشی که بر این وزارتخانه حاکم خواهد شد تا چه میزان همراه و حامی جریان‌های فکری جامعه فرهنگی هنری ایران امروز خواهد بود که امروز اغلب آن‌ها مرزهای کشور را پشت سر گذاشته و نگاه جهان را به خود متوجه ساخته‌اند.
تاکنون نام‌های زیادی برای صدارت در این وزارتخانه شنیده شده است اما پیگیری‌های خبرنگار مهر حاکی از این است که گزینه‌های متعددی در دستور تیم پنج نفره ارزیاب این وزارتخانه قرار گرفته است و در دو سطح به نتایجی رسیده است. تیم پنج نفره گزینه‌های وزارت ارشاد را ارزیابی کرده است از خبرگان حوزه فرهنگ و مدیران فرهنگی کشور هستند.
به گزارش مهر، در سطح اول این بررسی‌ها گزینه‌هایی چون عزت‌الله ضرغامی رئیس اسبق سازمان صداوسیما، علیرضا مختارپور دبیرکل فعلی نهاد کتابخانه‌های عمومی کل کشور، محسن پرویز رئیس انجمن قلم ایران و محمدمهدی اسماعیلی معاون پژوهشی مرکز اسناد انقلاب اسلامی قرار دارد. شنیده‌های خبرنگار مهر حاکی است در میان این گزینه‌ها شانس محمدمهدی اسماعیلی برای ورود به وزارت ارشاد از سایر گزینه‌ها بیشتر است. در ادامه مختصرا گزینه‌های نهایی برای تصدی‌گری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی معرفی می‌شوند.
عزت‌الله ضرغامی رئیس اسبق صداوسیما و نامزد انتخابات در این دوره ریاست جمهوری اسلامی بود که به دلیل عدم احراز صلاحیت از رقابت بازماند. او در بعد از پایان دوره‌اش در صداوسیما عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی شد و گعده‌های صبحگاهی با اهالی فرهنگ و هنر و سیاست برقرار کرد. ضرغامی بی پرده درباره مسائل کشور نظر می‌داد و حتی برخی تصمیمات قبلی دوران مدیریتی خود را هم به چالش می‌کشید.
علیرضا مختارپور، دبیرکل فعلی نهاد کتابخانه‌های عمومی کل کشور است که تقریبا از ابتدای دولت حسن روحانی در این سمت قرار دارد. معاون امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت نهم عضویت در هیأت امنای مجمع ناشران انقلاب اسلامی مدیریت انتشارات اهل قلم، مدیریت اداره کتاب وزارت ارشاد، مدیریت انتشارات امیر کبیر و مدیر انتشارات انقلاب اسلامی وابسته به دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب از دیگر سوابق وی است.
محسن پرویز پزشک و رئیس انجمن قلم ایران است. او بین سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۹ معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دوره وزارت صفارهرندی بود. در دوره وی جایزه ادبی جلال‌آل‌احمد به عنوان گران‌ترین جایزه ادبی ایران پایه گذاری شد.
محمدمهدی اسماعیلی معاون پژوهشی مرکز اسناد انقلاب اسلامی و استاد دانشگاه تهران است. وی دارای دکترای علوم سیاسی از پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است. او سه کتاب تألیف کرده و مقاله‌های متعددی منتشر کرده است. وی مشاور فرهنگی رئیس قوه قضائیه در دوران ریاست آیت‌الله رئیسی در قوه قضائیه بود.
در سطح دوم کارگروه پنج‌نفره نیز نام‌هایی چون محمد سرشار رئیس شبکه پویا، وحید یامین‌پور رئیس پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی سازمان تبلیغات، میثم نیلی مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب و سیداحمد عبودیتان رئیس بنیاد خاتم‌الاوصیا به چشم می‌خورد. در حالی بررسی‌ها پیرامون توانمندی گزینه‌های پیشنهادی برای تصدی مسوولیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه دارد که این وزارتخانه با چالش‌های جدی روبروست. از جمله مهم‌ترین چالش‌ها از دست دادن حکمرانی در حوزه‌های مختلف خصوصاً در فضای مجازی و سایبر است. جدای از اینکه ارشاد رقبای جدی در این حوزه دارد، ظاهراً در یک دهه گذشته هم تلاشی جدی برای اعمال حکمرانی در این عرصه نکرده است. نکته دیگر اینکه وزارت ارشاد در سال‌های اخیر بدل به سازمانی صرفاً مجوز دهنده شده است و حتی توانایی دفاع از مجوزهای خودش را هم ندارد. ضعف ارشاد در این حیطه باعث ورود بازیگران جدید در این عرصه شده است.
پربازدید ها