اگر قدمزنان در بافت تاریخی بوشهر به راه بیفتی بناهایی شبیه به هم را مییابی که مانند آنها در دیگر جاها دیده نمیشود. این عمارتها در نگاه اول شباهت زیادی به یکدیگر دارند اما با دقت بیشتر در جزئیات آنها متوجه تفاوتهایی میشویم شکل این بناها خود را به بیننده نمایش میدهند. وحدت در کلیات و تفاوت در جزئیات از مشخصه ارزشمند بافت تاریخی بوشهر است.
این بناها همواره در بخشهایی دارای خصوصیات مشترک و در بخشهایی دارای تفاوتهایی هستند، طارمههای عمارت امیریه، تزئینات عمارت دهدشتی، حیاط و کارکردهای فضایی عمارت کازرونی خصوصیات منحصربهفردی دارند که آنها را از یکدیگر متمایز میکند، گرچه وحدت خود با یکدیگر را از دست نمیدهند. در این میان وجود عمارتی مانند آسیایی قاعده رویکردی حیاط و بنا در بافت قدیم را بههم میزند، چرا که یکی از متفاوتترین بناهای موجود در بافت است که خود زیباییهای خاصی دارد و این از رویکردهای مختلف در معماری این شهر خبر میدهد.
تاثیرپذیری از فرهنگ، اقتصاد، باور و اعتقاد، اقلیم و رویکرد ویژه معماران این شهر به مقوله ساختمان، این بناها را در کنار یکدیگر و در شهر بوشهر و دیگر شهرهای این استان بهوجود آورده است. رویکرد معماری و شهرستانهای بوشهر، رویکردی بیشتر تاریخی و بسیار کهنتر دارد، این سخن بهمنظور قدمت نیست بلکه بیانکننده دیدگاه معماران این مناطق در مقوله معماریشان است. در شهر بوشهر به مقوله با دیدی نوینتر نگاه شده و این بهدلیل مرکز بودن این شهر و حضور افراد مختلف از دیگر نقاط در آن است.
«معماری بوشهر» امروزه بیشتر از دل این شهر بیرون میآید که بیننده با دیدن تصویری از عنصرهای ویژه این معماری، پی به هویت آن میبرد. دیدی نوین که در این بناها یافت میشود، مربوط به مقوله نماسازی در این بناهاست، چراکه در این بنا نگاهی که امروزه متوجه نماسازی برای ساختمان است، در این عمارتها یافت میشود. شناشیرهای چوبی، پنجرههای رنگی و جانپناهای مشبک به همراه ترکیب مصالح مختلف جدا از کارکردهای اقلیمی، بیشتر بیانکننده نوع رویکرد این معماران به نماسازی در گذشته است.
وجود شناشیرهای بیرونزده از بنا که از سازه اصلی جدا شده و با مصالح چوب ساخته شدهاند و همچنین پنجرههای رنگی نشاندهنده اهمیت نماسازی و تزئینات است. اگرچه از پنجرههای رنگی برای شکست تابش مستقیم خورشید استفاده میشده ولی استفاده از آنها بهمنظور کارکردهای تزئیناتی و ایجاد جذابیتهای بصری بیشتر بوده است، چراکه در جبههای شمالی نیز که تابش آفتاب وجود ندارد، این پنجرههای رنگی قابل مشاهده هستند. بحث رویکرد نوین معماری قرار نیست بیانکننده این مطلب باشد که ما در گذشته، معماری پیشرفتهای داشتهایم، چرا که در آن زمان معماری ما روال عادی خود را طی میکرده است بلکه این مطلب بازگوکننده عقبماندگی ما از آن زمان تا به امروز است که این دو موضوع تفاوت زیادی با یکدیگر دارند.