«توسعه، اقتصاد، محیط زیست» سه مفهومی است که ترکیب مناسب آنها میتواند آینده زیستی مناسبی را برای حیات موجودات زنده روی کره زمین ایجاد کند. ترکیب این سه مفهوم همسوی با ادامه حیات سالم واژههای پرمفهوم و کمکاربردی را ایجاد میکند که سیاستگذاری و اجرای متعهدانه آنها محیط زیستی سالمتر در سطح کره خاکی ایجاد کند.
در سالهای اخیر با واژه توسعه پایدار Sustainable development آشنا شدیم. پایداری فرایندی است برای بهدست آوردن پایداری هر فعالیتی که نیاز به منابع جایگزین سریع و مداوم جهت بهرهوری دارد. توسعه نیز به معنی گسترش فعالیت است که در این مفهوم با معنی گسترش توان خروجی مناسب با میزان تقاضا و بهرهوری اقتصادی معنا پیدا میکند و این دو کلمه در کنار هم توسعه پایدار را تشکیل میدهند که به منزله فرایندهایی است که موجب تامین اهدافی تلفیقی ازحفاظت و توسعه، نامین نیازهای انسانی، عدالت اجتماعی، خودمختاری و تنوع فرهنگی و حفظ یگانگی اکولوژیکی را با توجه به محدود بودن منابع برای زندگی آیندگان میشوند.
در موارد اشاره شده عمده نگاه بهسمت منابع خام اولیه برای تبدیل شدن به کالا مد نظر بود اما امروزه کشورهای پیشرفته توسعه و تولید را در بحث پایداری منابع بهسمت منابع تجدیدپذیر قابل بازیافت هدایت میکنند که در این رابطه با واژه اقتصاد مدور آشنا میشویم. برای شناخت این واژه ابتدا روشهای قبلی را بشناسیم،
اقتصاد خطی Line Economy: در این اقتصاد تولید براساس منابع خام تعریف میشود که موجب مصرف منابع اولیه و در نهایت خارج شدن مواد اولیه پس از عمر مفید کالای تولیدی از چرخه باز تولید میشود که موجب انباشت زبالههایی با سطح خطر متفاوتی میشود.
در مقوله توسعه پایدار همانطور که اشاره شد، یکی از مبناها بر پایداری منابع است، حال اگر ما بتوانیم بخشی از منابع را از زبالههای حاصل از کالاهای مصرف شده تامین کنیم، موجب میشود که پایداری بیشتری در منابع داشته باشیم و این امر موجب باز گردش منابع تجدیدناپذیر روی کره زمین میشود. امروزه به این شیوه اقتصاد مدور یا چرخهای گفته میشود.
اقتصاد مدور (زیستی) Circular Economy: در این اقتصاد خلاف اقتصاد خطی که بر مبنای تولید و ایجاد زباله عمل میکند، مبنای فعالیت از زبالههای دیروز و حاصل از مصرف کالای امروز است که بخشی از پایداری منابع را در تولید تامین میکند.
در آخر این یادداشت باید توجه شما را به این نکته جلب کنم که زبالهها تنها مواد دور ریختنی و بیحاصل نیستند بلکه سرمایههایی هستند که تولید آنها نیز میتواند در یک چرخه مناسب باز بهرهوری موجب کسب درآمد برای تولید کنندگان و بازسازی چرخه منابع از طریق تفکیک و بازگردش به چرخه تولید و در نهایت کاهش هزینه فرایند تبدیل منابع خام به منابع قابل مصرف، کاهش برداشت منابع تجدیدناپذیر، کاهش آلودگی و مصرف سوختهای فسیلی و بسیاری از موارد دیگر شود. به امید روزی که نگاه ما تنها دفن زبالهها زیر خاک و یا سوزاندن آنها نباشد.