بامداد جنوب- خرمآبادی:  تماسهای مکرر شهروندان هم‌استانی با ما در خصوص یکی از مشکلاتی که گریبانگیر آنها شده و مشکلات بسیاری را برای آنها رقم زده، سبب شد تا درباره موضوع مورد نظر گزارشی تهیه کنیم.

همه ما بارها در کوچه و خیابان، «کبوتربازانی» را دیده‌ایم که با وابسته کردن کبوتر به خود، کبوتربازی علاوه بر سرگرمی به شغل آنها تبدیل شده است. برخی از شهروندان در همین راستا ابراز نگرانی کرده‌اند و خواستار پیگیری مسوولان و جلوگیری از رواج این امر در شهر شده‌اند. کبوتربازی هرچند امروزه یک سرگرمی برای نوجوانان، جوانان و حتی افراد بزرگسال به‌شمار می‌رود اما در گذشته یک شغل محسوب و حتی از آن مالیات هم گرفته می‌شد. براساس اسناد موجود کبوترخانه‌های اصفهان در دوره صفوی مالیات هنگفتی می‌داده‌اند و درآمد خوبی هم داشته‌اند، چراکه علاوه بر مساله گوشت از کود آنها در امر کشاورزی استفاده می‌شد و این کود به دلیل غنای بالا، خواهان بسیاری داشت. کبوترخانه‌ها تا همین چند دهه پیش هم وجود داشته‌اند اما با ماشینی شدن زندگی، کبوترخانه‌ها تعطیل و در چند نقطه کشور به‌عنوان مکانی توریستی در نظر گرفته شده‌اند. امروزه کبوترخانه‌ها به پشت‌بام آپارتمان‌ها نقل مکان کرده‌اند و مشکلات متعددی را به‌خصوص در شهرها به وجود آورده‌اند.

کبوتربازی در اسلام چه حکمی دارد؟ و چرا؟

براساس اصول شرعی اسلام، گفته می‌شود که این عمل به خودی خود اشکال شرعی ندارد ولی از آنجایی که به طور معمول موجب آزار و اذیت دیگران و همسایگان شده و در برخی از مناطق مردم به چنین شخصی به دیده انسان لاابالی نگاه می‌کنند، می‌توان گفت انجام آن اشکال دارد، بنابراین مراجع عظام تقلید با توجه به تاثیراتی که این عمل دارد، چنین حکم کرده‌اند:

دفتر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای:

اگر موجب اذیت و ‏آزار دیگران و یا موجب ترتب مفسده و گناه شود و یا منع قانونى داشته باشد، جایز نیست.‏

دفتر حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی:

از آنجایی که گاهی این کار موجب آزار و اذیت همسایگان و منجر به نگاه حرام می‌شود، از آن پرهیز کنید.

دفتر حضرت آیت‌الله صافی گلپایگانی:

مجرد نگاه به پرواز کبوتر و لذت بردن از آن گناه ندارد ولی چنانچه در حد لهو و غیر متعارف و بازداری انسان از مشاغل عرفی باشد، اشکال دارد، چراکه سبب گناهان عدیده می‌شود و جایز نیست.

همان‌گونه که مشاهده می‌شود، کبوتربازی در ذات و در عمل، اشکال شرعی ندارد ولی چون با آرامش، آسایش و رفاه مردم و علاوه بر آن با امر تربیت فرزندان ما ارتباط دارد، امری نکوهیده است و باید از رواج آن جلوگیری شود.

این در حالی است که در قانون کبوتربازی دو قسم وجود دارد؛ اول نگهداری یا فروش کبوترها که اگر مزاحمتی ایجاد نکند، اشکالی ندارد و دوم کبوترپرانی در شهرهایی که دارای فرودگاه است. یکی از قضات در این باره می‌گوید: در شهرهایی که فرودگاه وجود دارد تا شعاع 40 کیلومتری آن کبوترپرانی جرم است، چراکه برای هواپیماها خطرناک است. وی ادامه می‌دهد: اگر شکایتی از مزاحمت کبوتربازها شود، به‌طور قطع با آن برخورد می‌کنیم و اگر مشاهده کنیم یا گزارشی شده باشد، پیگیری می‌کنیم و برخورد لازم انجام می‌شود. در شهرهایی که در شعاع بیش از 40 کیلومتر از محل فرودگاه قرار دارد، به شرط مزاحمت ایجاد نکردن فرد کبوترباز موضوع جرم محسوب نمی‌شود ولی اگر شکایتی باشد، به‌طور حتم مساله پیگیری خواهد شد. 

بی‌شک سرگرمی یا شغلی مانند کبوتربازی از آنجا جرم محسوب و با آن مقابله می‌شود که گاهی مشاهده شده منشا بسیاری از قتل‌ها، دزدی‌ها، نزاع‌ها، سرقت مسلحانه و ایجاد مزاحمت‌ها و درگیری‌های دسته‌جمعی به‌خاطر کبوتر بوده و برای پیشگیری از این جرم، در برخی شهرها دستگاه‌های مربوط در چندمدت گذشته بیشتر مغازه‌هایی را که خرید و فروش کبوتر و یا به عناوینی مرتبط با کبوتر و کبوتربازی بود، پلمپ کرده‌اند. 

یکی از شهروندان برازجانی در خصوص معضل کبوتربازی می‌گوید: در محله ما کبوتربازی به یک امر عادی و شایع تبدیل شده و این مساله علاوه بر این‌که سلامت روح و روان و آرامش همه افراد محله را بر هم زده، تاثیر منفی و مخربی بر فرزندان ما گذاشته، زیرا آنها بعد از پایان مدرسه، در کوچه به تماشای کبوتربازان محله می‌نشینند و در خانه هم تمام فکر و ذکرشان، کبوتر و داشتن یک کبوتر است که مالکش باشند و این‌گونه از درس و مشق خود عقب مانده‌اند. 

از همین رو لازم است طبق قوانین از جمله قانون شهرداری‌ها، نظام صنفی، آیین‌نامه اماکن، قانون مجازات اسلامی و قانون شکار و صید، هر یک از نهادهای مرتبط با معضل کبوتربازی به وظایف خود عمل کنند. همچنین ضروری است هر چه زودتر با یک حرکت همه‌جانبه که به‌طور قطع پشتوانه قضائی و انتظامی را به‌همراه خواهد داشت، پدیده کبوتربازی را در استان ریشه‌کن کرد، زیرا این معضل علاوه بر آن‌که آرامش مردم را دچار اختلال کرده و ریشه بسیاری از نابهنجاری‌های اجتماعی شده، بر تربیت بچه‌ها هم تاثیر سوء دارد و آنها را به‌سمت و سوی کبوتربازی سوق داده است. موضوع اصلی و مساله‌ساز در این زمینه، برخورد با کبوتر نیست بلکه با کبوترباز است که آرامش روانی و بهداشتی جامعه را بر هم زده است. بیشتر پرونده‌هایی که هم‌اکنون در برخی دادگاه‌های استان وجود دارد، تنها کبوتر انگیزه مجرمانه آنها بوده است.