بامدادجنوب: زنان در مناطق مختلف ایران از سرپوش‌های متفاوتی استفاده می‌کنند که هر کدام ویژگی‌های خاصی دارد. بر اساس شواهد تاریخی، ایرانیان از دیرباز به پاکدامنی اهمیت می‌دادند و زنان ایرانی پوشیده با چادر یا پوشش‌های دیگری که بخش‌هایی از موها را می‌پوشاند و تنه را در بر می‌گرفت، در میان مردان ظاهر می‌شدند. کاوش‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهد، قبل از ظهور اسلام بانوان ایرانی از چادر به‌عنوان یک لباس ملی استفاده می‌کردند. نخستین آثار استفاده از چادر در میان اقوام ایرانی به دوره هخامنشیان برمی‌گردد. از همان موقع استفاده از چادر به روش‌های مختلف در زندگی زنان ایرانی دیده شد. البته این نوع حجاب همواره با فراز و نشیب‌هایی روبه‌رو بوده است و امروه نیز از چادر به‌عنوان حجاب برتر یاد می‌شود.
در یک مهر سنگی استوانه‌ای که از دوره هخامنشی برجای مانده و اکنون در موزه لوور فرانسه نگهداری می‌شود، شاهزاده ایرانی و ندیمه‌‌هایش دیده می‌شود که شاهزاده چادر و ندیمه‌‌ها سرپوش دارند. در طرحی که روی سنگی در ارگیلی ترکیه نقش بسته است، زن ایرانی با پوشش چادر و سوار بر اسب دیده می‌شود. حتی سرپوش‌های پارچه‌ای دوره‌ی هخامنشی از زیر برف‌‌های منطقه پازریک روسیه پیدا شده است.
بر این اساس، ویل دورانت معتقد است، نقش پوشش و حجاب زنان در ایران باستان چنان برجسته است که می‌توان ایران را منشاء اصلی پراکندن حجاب در جهان دانست. دائرةالمعارف لاروس نیز به وجود حجاب زنان در ایران باستان اشاره می‌کند. در تفسیر اثنی عشری چنین آمده‌است: «تاریخ نشان می‌دهد که حجاب در فرس (فارس) قدیم وجود داشته‌است». تاریخ پوشاک به‌طور کلی بخشی از تاریخ تمدن و فرهنگ انسان است و برای آگاهی از پوشش در ایران، باید فرهنگ مردم ایران را هم بررسی کرد. بنابراین روسری‌های زنان در مناطق مختلف ایران ویژگی‌های خاصی دارد که به شاخصه پوشش آنها تبدیل شده است و گاه مردم مناطق دیگر با دیدن آنها متوجه قومیت شخص می‌شوند.
نام این سرپوش‌ها در مناطق مختلف متفاوت است اما در بیشتر مناطق سرپوشی به نام چارقد مورد استفاده قرار می‌گیرد که گاه مثلث و گاهی مربع است. اگرچه امروزه در بیشتر شهرستان‌ها استفاده از پوشش محلی منسوخ شده و از لباس‌های رایج شده و امروزه استفاده می‌شود، هنوز در مناطقی از ایران استفاده از این روسری‌ها رواج دارد.
بختیاری
بانوان بختیاری و جنوب کشور از نوعی روسری استفاده می‌کنند که «مینا» نام دارد. این روسری از جنس حریر و ابعاد آن بزرگ است و رنگ‌های آن نسبت به سن زنان و دختران متفاوت است. روسری دختران جوان رنگی یا سفید است و حاشیه آن با پولک‌های ریز تزیین می‌شود. زنان این ناحیه به‌جای پولک سکه‌هایی از طلا و نقره بر روسری‌هایشان وصل کرده و عده‌ای از آنها کلاهچه‌ای به نام لچک بر سر می‌گذارند. لچک بر سر کردن میان همه زنان بختیاری مرسوم است اما دختران کمتر از آن استفاده می‌کنند. زنان مسن‌تر هم معمولا دور سرخود پارچه‌های سیاه و نازکی به طول نیم متر می‌بندند.
بلوچ
بانوان بلوچ از چادر بلوچی گرد و تمام‌قد استفاده می‌کردند که وقتی آن را بر سر می‌اندازند، لبه کوچک‌تر چادر از شانه چپ تا پایین کمر پشت سر را می‌پوشاند و تکه بزرگ‌تر تمام‌قد را در برمی‌گیرد اما چادری که امروزه میان بانوان بلوچ رواج پیدا کرده، چهارگوش است. این چادر پارچه مستطیل شکلی به طول دو متر و عرض یک متر است که زنان آن را از درازا بر سر می‌اندازند و یک سر آن را به طرف شانه رها می‌کنند. پارچه آن معمولا از حریرهای رنگی است اما زنان مسن از رنگ‌های تیره استفاده می‌کنند.
قشقایی
بانوان قشقایی از چارقدی ظریف استفاده می‌کنند که اطراف آن را مهره یا ملیله‌دوزی می‌کنند. چارقد را به شکل سه‌گوش برش می‌دهند و ضلع بلندتر آن انحنایی به سمت بیرون دارد که هنگام استفاده از چارقد، این انحنا جلو پیشانی قرار می‌گیرد. نوع دیگری از پوشش سر بانوان قشقایی «یاغلوق» نام دارد. این دستمال سر ابریشمی چهارگوش، در جهت یکی از قطرهای آن به شکل مثلث تا شده و از قسمت بالای پیشانی به سمت عقب رفته و در پشت سر گره می‌خورد. این دستمال سر در بالای پیشانی به‌وسیله سنجاق به چارقد متصل می‌شود.
لر
زنان لر از پارچه‌ای کم‌عرض کلاهک درست می‌کنند و دور آن را دستمال یا کلاغی می‌بندند. این روسری‌های ریشه‌دار، گلدار و گاهی سیاه و سفید هستند. کلاغی را طوری دور سر می‌پیچند که پرپشت باشد و آویزه‌های بلند نیز همراه دارد.
ترکمن
در سال‌های گذشته دختران معمولا از بوریک که نوعی کلاه است، استفاده می‌کردن. اما امروزه زنان ترکمن از چارقدهایی استفاده می‌کنند که بسیار معروف شده است. این روسری‌های پشمی بزرگ که معمولا در خارج از خانه استفاده می‌شود، دارای ریشه‌های بلند است و روسری نازک‌تری که «یالیق» نام دارد، در داخل خانه و عروسی‌ها به کار می‌رود.
مازندران
زنان مازندرانی از لچک‌های سفید و سه‌گوش استفاده می‌کنند که قسمت جلو آن نواردوزی می‌شود. استفاده از لچک در میان زنان ساحل دریای خزر بسیار رایج است. همچنین زنان از چارقدی استفاده می‌کنند که از پارچه چهارگوش و معمولا سپید درست می‌شود. چارقد را به‌صورت دولا بر سر می‌گذارند و دو طرف آن را در زیر گلو سنجاق می‌زنند.
خراسان
روسری زنان شرق خراسان هم چارقدی به رنگ سپید، بزرگ و به شکل سه‌گوش است. در گوشه‌های این سربند منگوله‌هایی از نخ‌های ابریشم رنگی وصل می‌شود و دستمال کلاغی روی پیشانی بسته می‌شود.
گیلان
در گیلان هم روسری یا دستمال معمولا از پارچه سفید نخی تهیه می‌شود اما نوع بستن آن متفاوت با شهرهای دیگر است. دختران جوان‌تر دو گوشه روسری را از زیر چانه رد کرده و بر بالای سر گره می‌زنند که به آن زنگوله بستن می‌گویند اما زنان سالمند دو گوشه روسری را پشت سر و روی موهایشان می‌بندند و به آن پس‌گوشه بستن می‌گویند. گاهی حاشیه روسری را با نخ‌های ابریشمی ریشه می‌دهند و یا روی آن را گلدوزی می‌کنند و روی آن کلاه‌مخملی با تزئینات پولکی قرار می‌دهند.
