بامدادجنوب- الهام بهروزی: «فرش» هنر-صنعتی است که قدمتش به درازای تمدن و فرهنگ اصیل سرزمینمان برمی‌گردد. ایرانیان از دیرباز خلاقیت و سلیقه خویش را در تار و پود فرش‌هایی که اینک شهرتی جهانی یافته‌اند، به کار گرفته‌اند. آنها در طول تاریخ اثبات کرده‌اند که طبعی بی‌نظیر و استعدادی درخشان دارند. فرش ایرانی حاصل ذوق و هنرمندی بافندگانی است که حدیث عشق را در گلبوته‌ها، نقش ترنج، افشان گل‌اناری، افشان شاخ‌پیچ، بته جقه‌ها، بته قلمکار و... به‌تصویر می‌کشند. حکایت بافندگان ایرانی، حکایتی اصیل و گهربار است، آنها تمام احساسات زیبا و بکر انسانی را به نقش و نگارهای نیکو و هنرمندانه مزین می‌سازند، در حالی که ردی از نام و نشان خود را در آفریده‌هایشان به‌جای نمی‌گذارند.
بافندگان فرش با وجود این‌که نقش کلیدی و مهمی را در ماندگاری این هنر-صنعت ایفا می‌کنند اما آن‌گونه که باید حمایت نشده‌اند و می‌طلبد که دستگاه‌های مربوط و متولیان امر در این زمینه بازنگری کنند و با تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی‌های مدون و حساب‌شده در راستای حمایت از صنعت فرش و بافندگان آن گام بردارند. در استان بوشهر هنرمندانی هستند که در نقطه‌نقطه این دیار مشغول به بافت انواع فرش و... هستند. البته تاکنون چندین نمایشگاه فرش در استان برگزار شده است و آخرین‌بار سال گذشته بود که چهارمین نمایشگاه فرش و گبه استان برگزار شد و در این نمایشگاه آفریده‌ها و دست‌بافته‌های هنرمندان هم‌استانی عرضه شد.
در این گزارش پای صحبت بانویی نشستیم که از دوره راهنمایی وارد دنیای پیچیده اما پرنقش و نگار فرش شده است. زهره گنجی سال گذشته موفق شد، عنوان بافنده نمونه کشوری را کسب کند.
این بانوی خوش‌ذوق که اصالتا اهل چهار محال و بختیاری است، در خصوص چگونگی وارد شدنش به دنیای فرش به بامداد جنوب گفت: بعد از تحصيلات ابتدايی به هنر قالی‌بافی روی آوردم، چون زمینه ادامه تحصيل برایم فراهم نبود، از آنجایی که در روستای ما بیشتر زنان به قالی‌بافی مشغول بودند و من هم با علاقه زياد شروع به قالی بافتن کردم و تا الان هم به این هنر مشغول هستم.
گنجی با بیان این‌که در استان بوشهر بافندگان فرش با مشکلات فراوانی روبه‌رو هستند، افزود: از جمله این مشکلات تهیه مواد اولیه برای بافت فرش است که ناچار هستیم برای تهیه آنها به استان‌های دیگر مراجعه کنیم. البته اصلي‌ترين مشكلی که يك بافنده با آن روبه‌رو است، حمايت نشدن است. كمتر پيش مي‌آيد كه از بافنده‌ها حرفي زده شود و يا از آنها حمايتي صورت بگیرد. يك بافنده براي ادامه كار خود به سرمايه كافي و حمايت احتياج دارد تا با شوق و اشتياق دل به كار ببند كه متاسفانه اگر درصدي هم حساب كنيم، حتي 10 درصد هم حمايت نمي‌شويم و غريب به 90 درصد بافنده‌ها از اين مورد شكايت دارند. هيچ نهاد خاصي هم سراغ ندارم كه وام و يا امكانات فرش‌بافي و يا ... به ما بافنده‌ها بدهد. ما نه تنها در تهيه مواد اوليه بلكه در طول تمام مراحل كارمان با مشكلات زيادي مواجه هستيم. بافندگان ماهر و زبردستی مي‌شناسم که از طریق قالی‌بافی فرزندان خود را سر و سامان دادند و زحمت زيادی هم برای فرش اين سرزمين کشيدند اما آن‌گونه که بايد از آنها قدردانی نشده است.
این بافنده نمونه فرش دستبافت با اشاره به این‌که چون تهیه مواد اولیه برای من مشکل است، بيشتر کارهای سفارشی مي‌پذیرم و نقش و طرح‌هايی که مي‌بافم، طرح‌های جدید و به‌روز هستند، خاطرنشان کرد: بيشتر طرح‌های لچک و ترنج و طرح‌های گلبوته‌ای مي‌بافم به همه بافنده‌ها هم توصيه مي‌کنم که اگر مي‌خواهند به اين هنر بپردازند، بهتر است که با عشق و علاقه فراوان به اين حرفه روی بیاورند، چراکه لازمه اين هنر ظرافت، دقت زياد و پشتکار فراوان است.
زهره گنجی که به مدت 24 چهار سال است که در این زمینه فعالیت مي‌کند، گفت: بعد از این همه سال فعالیت، زمستان پارسال بود که از سوی سازمان صنعت، معدن و تجارت و به کمک دوست خوبم، صفیه حيدری مدير آموزشگاه «سميه» روستای بيدخون به اتحاديه فرش کنگان معرفی شدم و در چهارمین جشنواره فرش و گبه استان شرکت کردم که با حمایت‌های ماریتا سلطانی و ... موفق شدم عنوان بافنده نمونه کشوری را کسب کنم. به‌خاطر این موفقیت خداوند را شاکر هستم. البته اگر حمایت‌های این دو بانو نبود، این نیز برای من میسر نمی‌شد.
وی با بیان این‌که تاکنون فرش‌های بزرگ و ظريف فراوانی بافته‌ام، فرش ابريشمی با نقشه‌های معروف هم کار کرده‌ام، یادآور شد: البته باید بگویم همه ما بافنده‌ها که با دل و جان و سوی چشم يک فرش را در مدت هشت‌ماه تا يک سال با عشق و علاقه فراوان مي‌بافيم، اندازه زحمتی که مي‌کشيم، مزد نمي‌گيريم، به قول معروف در حد «بخور و نميری» دستمزد مي‌گيريم که در این زمینه تاکنون حق خيلی از بافنده‌ها هم ضايع شده است. من بعد از اين همه سابقه‌کار تازه دارم مدرک مي‌گيرم تا بتوانم خودم را بیمه کنم و این در حالی است که خيلی‌ها را مي‌شناسم که از قالي‌بافی چيز زيادی نمي‌دانند ولی چند سال است که بيمه شده‌اند.
گنجی که این روزها مشغول بافت تابلوفرشی با طرح ضامن آهو است، در خصوص ویژگی‌های فرش دستبافت تصریح کرد: ويژگي فرش‌هاي دستباف با توجه به نوع فرش متفاوت است، چون ما چند نمونه فرش دستباف داريم به‌عنوان نمونه، فرش تمام ابريشم از لحاظ كيفيت و ظرافت و حتي دوام در مقابل يك فرش دستبافي كه از كلك و پشم بافته شده باشد، بسيار متفاوت است ولي در كل از ويژگي‌هاي فرش دستباف مي‌توان به زيبايي، ظرافت، دوام و عمر بيشتر آن در مقابل فرش‌هاي ماشيني اشاره كرد و زماني هم كه صرف بافت فرش مي‌شود، باز هم به فرش مربوط است؛ اين‌كه فرش در چه ابعاد و با چه نقشه‌اي قرار است بافته شود.
این بافنده فرش که از سن یازده‌‌سالگی و به‌صورت تجربی زیر نظر یکی از آشنایان بافت قالی، نحوه دار کردن و ... را در زادگاهش آموخته است، اکنون به این توانمندی رسیده که بیشتر کارهای وی به خارج از کشور صادر می‌شود، خاطرنشان کرد: در گذشته ما به‌دليل كمبود امكانات نمي‌توانستيم تمام وسايل قالی‌بافي را تهيه كنيم، به همين دليل شخصي كه به‌عنوان استاد‌كار معرفي مي‌شد، فرش را دار مي‌كرد، تمام وسايل مورد نياز را هم فراهم مي‌كرد و ما تنها كار بافت فرش را انجام مي‌داديم كه در مقابل زحمتي كه مي‌كشيديم، ميزان دستمزدي كه به ما داده مي‌شد، حتي يك‌چهارم زحمت ما را هم جبران نمي‌كرد ولي الان شرايط بهتر شده و همچنین دسترسی به امکانات نیز آسان‌تر شده است، هرچند كه هنوز هم در این زمینه كمبودهايي هست و قالی‌بافي آنچنان كه شايسته يك بافنده باشد، مقرون به‌‌صرفه نيست.
زهره گنجی با اشاره به این‌که به‌جز قالی‌بافی به بافت گليم و دیگر هنرهای بافتنی علاقه زيادی دارم، خاطرنشان کرد: درحال حاضر هم گليم کار مي‌کنم و هم تابلوفرش مي‌بافم، صنعت فرش و قالی‌بافي نه تنها در استان‌های بوشهر و چهارمحال و بختياري بلكه در كل كشور زياد مورد توجه و حمايت قرار نگرفته است. ادارات صنعت، معدن و تجارت و ميراث فرهنگي، گردشگری و صنایع دستی هم آنچنان كه در شأن يك بافنده نمونه كشور باشد، از من استقبالي نكردند. من با توجه به ميزان زحمتي كه در اين زمينه كشيدم و ميزان عمري كه در اين راه صرف كردم با توجه به تمام مشكلاتي كه داشتم (چون من در منطقه‌اي محروم از استان زندگي مي‌كردم) توقع داشتم که با استقبال و حمايت بیشتری روبه‌رو شوم.
وی با بیان این‌که توصيه من به تمام علاقه‌مندان فرش اين است كه كار خود را با شور و اشتياق ادامه بدهند و با كار هنرمندانه خود مردم را خوشحال و البته با هنرشان آنها را متحیر كنند، به اميد اين‌كه با این کار به مسوولان تلنگري وارد کنند تا حمایت بیشتری را از این هنرمندان داشته باشند، یادآور شد: در پايان از ماريتا، سلطاني رئيس اتحاديه فرش كه با توجه به تمام كمبودهايي كه در اين زمينه دارند، باز هم حمايت خود را از ما دريغ نكردند و همچنين به‌طور ويژه از صفيه حيدري، مدير آموزشگاه سميه بيدخون تشکر و قدردانی می‌کنم، امیدوارم روزی بتوانم محبت‌ها و همراهی‌هایشان را جبران کنم. همچنین از شما که باحوصله پای صحبت‌های من نشستید، تشکر می‌کنم.
پربازدید ها