راضیه علی‌زاده

اعتیاد در نوجوانان یکی از دغدغه‌های خانواده‌‌های امروزی است دوره نوجوانی بیش از هر دوره دیگر، زمانی است که تحولات شدید و وسیع، فرد را از لحاظ جسمانی، روان‌شناختی و جامعه‌شناختی تحت تأثیر قرار می‌دهد.

نوجوانان، مستعد آسیب‌ها هستند، آنها نسبت به دنیای روبه گسترشی که در آن زندگی می‌کنند کنجکاوترند اما این بدین معنا نیست که همه آنان به بحران‌ها و آشفتگی‌های مبتلا می‌شوند با توجه به اهمیت اعتیاد نوجوانان در اینجا قصد داریم به‌طور مختصر در مورد مهم‌ترین علل گرایش نوجوانان به مواد مخدر صحبت کنیم.

تنها یک عامل زمینه‌ساز بروز اعتیاد نیست؛ بلکه عوامل مختلف دست‌به‌دست هم می‌دهند تا یک فرد را به اعتیاد بکشانند که این عوامل شامل عوامل فردی (روانی، زیستی و بیولوژیک)، خانوادگی و اجتماعی است که هر کدام از این سه عامل به‌تنهایی می‌توانند موجب گرایش فرد به اعتیاد شوند یکی از مهم‌ترین عوامل گرایش جوان‌ها و نوجوان‌ها به مصرف مواد اعتیادآور، کنجکاوی و هیجان‌طلبی است

اضطراب و استرس بالا یکی از عوامل مهم در گرایش نوجوانان به مواد مخدر است. اضطراب نوجوانان می‌تواند ناشی از موارد متعددی همچون مشکلات تحصیلی، مشکلات خانوادگی و غیره باشد. احساس آرامش و خوشی کاذب بعد از مصرف باعث می‌شود تا نوجوانان به مصرف مواد علاقه نشان دهند. بهتر است که والدین در زمینه استرس فرزندان خود هوشیار باشند و قبل از اینکه آن‌ها به راه اشتباه بروند، استرس و اضطراب را با کمک گرفتن از روانشناس حل کنند

دوستان یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در تصمیمات نوجوانان هستند. آن‌ها برای اینکه در جمع همسالان خود پذیرفته شوند، هرکاری می‌کنند و سعی می‌کنند تا خود را به انواع گوناگون با گروه همسالان هماهنگ نمایند. توصیه می‌شود که والدین همواره بر گروه دوستان فرزندشان نظارت کافی را اعمال کنند. برقراری روابط صمیمانه با نوجوان از وابستگی آن‌ها به گروه همسالان و دوستان ناباب می‌کاهد

نوجوانی دوره‌ ورود از کودکی به بزرگ‌سالی است و به همین دلیل تغییراتی که از لحاظ فیزیکی، روانی و اجتماعی برای فرد به وجود می‌آید در اعتمادبه‌نفس او تأثیر می‌گذارد. نوجوانان در این دوران اعتمادبه‌نفس خود را از دست می‌دهند و برای کاهش فشارهای روانی ذهنی خود به سمت مصرف مواد مخدر گرایش پیدا می‌کنند. همچنین بسیاری از دختران نوجوان برای کاهش وزن به مصرف موادی همچون شیشه روی می‌آورند. تناسب‌اندام ازجمله مواردی است که مستقیماً به اعتمادبه‌نفس مربوط می‌شود

از سویی، گرایش به اعتیاد نوجوانان و جوانان درواقع زنگ خطری برای تمام آحاد جامعه محسوب می‌شود و این پدیده‌ایست که همه افراد جامعه از آن متضرر می‌شوند بنابراین پدیده اعتیاد باید به‌عنوان بزرگ‌ترین و بالاترین معضل اجتماعی موردتوجه قرار گیرد و در مصاف با آن نباید از هیچ کوششی فروگذار کرد. بهترین راه حفظ کردن نوجوانان از خطر اعتیاد پیشگیری از آن است

رابطه صمیمی والدین و نوجوانان باعث می‌شود تا در هنگام مشکلات و بحران‌های نوجوانی به‌جای پناه بردن به مواد مخدر و دوستان ناباب، در محیط روانی خانواده باقی بمانند و با به‌کارگیری مهارت‌های حل مساله مشکلات خود را برطرف کنند. همراه بودن والدین با نوجوانان باعث می‌شود تا از خطرات اعتیاد در امان بمانند به همین خاطر همواره توصیه می‌شود به‌جای سرزنش و تنبیه به حرف‌های نوجوان گوش‌داده شود و او را همان‌طور که هست بپذیرند.