بامدادجنوب- هدی خرمآبادی:
«ماهیگیری» از جمله مشاغل مهم و اصلی در مناطق جنوبی است. نقش و اهمیت ماهیگیری و صیادی در زندگی مردمان سرزمین نخل و آفتاب تا بدانجاست که میتوان گفت خمیرمایه حیات این دسته از مردم و قِوام آن در گرو این حرفه است. حال تاثیر این شغل بر روند اقتصادی و معاملات مردم مبرهنتر از آن است که نیازی به تطویل و اطناب داشته باشد. بر همین اساس، استاندارد بودن، مهیا بودن شرایط صید و صیادی، تامین ابزار و آلات مورد نیاز، تامین امکانات رفاهی و سلامت صیادان، جلوگیری از تخریب دریا و مسائل اینچنینی بهطور قطع از ضروریات و الزامات برای حفظ این منبع درآمدی است که با نابودی آن بخش عظیمی از اقتصاد مناطق جنوبی و بهطبع زندگی مردم آن مناطق به خطر میافتد.
بهروز کردن ابزار و ادوات صید و استاندارد كردن تورهای مورد استفاده در مناطق ساحلی در حیطه وظایف کمیته ارزیابی سواحل است.
عوامل مهم توانمندسازی محیط زیست، ضمانت اجرائی، سازماندهی قوی، چارچوبهای قانونی، دادههای قابل دسترس و سیاستهای زیستمحیطی است که شواهد و قرائن رسانهای دست کم مدارک مستند و معتبر روزنامه بامداد جنوب حاکی از نبود موارد ذکرشده در راستای حفاظت از محیط زیست و کارکردهای قانونی زیر لوای مقررات زیستمحیطی است که در تمام نقاط دنیا لحاظ میشود اما در استان بوشهر «قانون» حکم «ویترین» را دارد. دستدرازی به محیط زیست و تجاوز به حقوق حقه و ابتدایی شهروندان که همان تنفس در محیطی سالم و امن است، سالهاست که با ندانمکاری و سوء مدیریتها یا بهتر است بگوییم بیتوجهی و بیعلاقگی و پرمشغله بودن مدیران در خارج از محل کار! به فراموشی سپرده شده است.
روز شنبه انتشار مرگ لاکپشتی کنار ساحل که در نزدیکی قایق صیادی بود، این احتمال را در ذهن تقویت میکرد که بهعلت صیادی ناپایدار و غیر اصولی در تور صیادی گرفتار شده باشد که در نهایت منجر به مرگ این لاکپشت شده است. هر چند این تنها یک گزینه احتمال برای مرگ این لاکپشت است اما به هر حال صورت مساله را نمیتوان نادیده گرفت. روزانه با صیادیهای غیر اصولی و ناپایدار با ابزار و ادوات سنتی، با تورهایی که مدتهای مدیدی در دریا میمانند و تجزیهپذیر نیستند، جان بسیاری از آبزیان و محیط زیست آنها تهدید میشود. این در حالی است که این تهدید از آنجا به منزله زنگ خطر و فاجعه محسوب میشود که چرخه سلامت و حیات آبزیان، حیات و سلامت انسانها را متاثر میکند و همانطور که در سطور بالا هم اشاره کردیم، با مرگ آبزیان اقتصاد شهروندان تحت شعاع قرار میگیرد. حال این سوال مطرح میشود که چرا با پیشرفت تکنولوژی و بهروز شدن ابزار و آلات صیادی، هنوز هم ادوات صیادی سنتی در بوشهر استفاده میشود و هنوز هم احتمال مرگ یک لاکپشت بهعلت ابزار صیادی و تخریبهای آن از بین گزینههای مطرح شده حذف نشده است؟! تورهای صیادی مدرن قابلیت تجزیهپذیری دارند و همین عامل، میتواند بسیاری از تهدیدها و تخریبهای محیط زیست دریایی را کاهش دهد. هر چند به زعم یک کارشناس ارشد اکولوژیکی دریا این مساله چندان دخلی به ادوات صیادی سنتی یا مدرن ندارد.
فاطمه محسنیزاده در گفتوگو با بامداد جنوب با بیان اینکه تورهای بهروز و مدرن هم میتوانند به اندازه تورهای سنتی تهدیدآمیز باشند، تصریح کرد: تورهای صید را باید براساس فصل، نوع آبزیان در محدوده مورد نظر و عمق آب به کار برد. آسیب و ضرر وارد شده براساس نوع صید نیز متفاوت است. گاهی بهرهبرداری متعادل است و گاهی نامتعادل.
به گفته وی، صید با تور ترال بخشی از بستر دریا را شخم میزند و حیات آبزیان را دچار آسیب میکند. از همین رو توجه به عمق دریا، فاصله زمانی و زیستگاه خاص آبزیان از اهمیت فراوانی برخوردار است.
محسنیزاده در پاسخ به این سوال که چرا در بوشهر ادوات صیادی مدرن به کار نمیرود، با تاکید بر اینکه استفاده از هر ابزاری که هدفمند نباشد و طبق اصول کارشناسی به کار نرود، میتواند مخرب و تهدیدآمیز باشد، خاطرنشان کرد: ادوات صیادی پیشرفته برای آبهای عمیق است و اگر در آب کمعمقی از آنها استفاده شود، بهطور قطع آسیبزا خواهند بود. بنابراین گفتن این حرف که چرا ادوات صیادی پیشرفته نداریم، قضاوت عجولانهای است. تورهای سنتی در قدیم از الیاف ساخته میشدند و بهسبب پلیمرهایی که در آنها به کار رفته گاهی قابلیت و مزیت بیشتری نسبت به تورهای جدید دارند و این نکتهای است که باید مد نظر داشته باشیم.
این در حالی است که کاربرد تکنیکهای پایدار به بهرهبرداری پایدار و بهرهبرداری پایدار به اقتصاد پویا و اقتصاد پویا به جامعهای سالم و امن منتهی میشود و دیگر نیازی به هزینههای مضاعف بهمنظور طرحهای مندرآوردی امید اجتماعی نیست. نه اینکه ارائه طرح و ایده چیز بدی باشد بلکه ارائه طرح و پس از آن هزینه کردن برای طرح یادشده نیازمند یک پشتوانه فکری و منطق اصولی است که پیش از ورود، خروجی آن بررسی شود و در صورت ثمربخش بودن «هزینه» و «وقت» صرف آن شود.
مساله دیگری که در این بین به مرگ آبزیان و به خطر افتادن محیط زیست دریا دامن میزند، صیدهای غیر قانونی و فعالیت شناورهای بدون مجوز است که علاوه بر آسیبهای ذکر شده در خصوص حیات آبزیان و محیط زیست، مسائل امنیتی را نیز تحت تاثیر خود قرار میدهد؛ مسالهای که از دیرباز یکی از دغدغههای برخی از صیادان، شهروندان آگاه و انجمنهای محیط زیستی است که ضرورت مدیریت مقتدرتری را میطلبد. مدیریتی که متفاوت از مدیریتهایی باشد که تا کنون بر سرزمین نخل و آفتاب اعمال شده است. علاوه بر این، ارائه آموزش به صیادان و آگاهیبخشی به آنها در خصوص فواید استانداردسازی ادوات صید میتواند آنها را در استفاده از ادوات مورد نیاز و بهروز در فصل و زمان مناسب و موقعیت خاص مشتاقتر کند. تورهای صیادی که مدتهای طولانی در بستر دریا میمانند مسوول مردن میلیونها آبزی هستند، البته پس از بیتوجهی مسوولان در خصوص بهروز کردن ادوات صیادی.