الهام بهروزی
کرونا از بدوی که سیطره خود را بر کشور گسترد، مدارس کشور به توصیه
وزارت بهداشت مبنی بر قرنطینه در خانه و به حداقل رساندن رفت و آمدها برای حفظ
سلامتی جامعه یکی پس از دیگری تعطیل شدند تا بدین طریق دانشآموزان از ابتلا به
این ویروس مسری و مرگبار مصون بمانند؛ اما نظام آموزشی برای جبران این تعطیلی باید
راهکاری را مییافت تا به کمک آن روند آموزش را ادامه دهد.
از اینرو وزارت آموزش و پرورش اقدام به راهاندازی سامانه شبکه
اجتماعی دانشآموزان (شاد) کرد تا معلمان بتوانند از طریق کلاسهای مجازی خود،
دانشآموزان را در سراسر کشور آموزش دهند. بدیهی است این شبکه در راستای آموزش مجازی دانشآموزان
در روزهای بحران کرونا که مدارس به علت حفظ سلامت دانشآموزان تعطیل شدهاند، با هدف
توسعه عدالت آموزشی برای فراهم کردن شرایط آموزش یکسان برای همه دانشآموزانِ
سراسر کشور با استفاده از فضای مجازی بهعنوان یکی از مهمترین راهکارها بهنشانی shad.medu.ir راهاندازی شد.
در این شبکه تعاملی، نمایش مجازی از کلاسهای مدرسه ایجاد شده و در
حقیقت تصویری واقعی از محیط کلاسها اتفاق میافتد. برای هر کلاس مدرسه گروهی تشکیل
شده که تمام دانشآموزان کلاس در آن عضو شدهاند و معلم بهعنوان مدیر آن گروه فعالیتهای
آموزشی را ادامه میدهند.
در این میان، ضروری است که با توجه به اینکه در شرایط اضطراری فعلی،
برای اولینبار بهصورت گسترده از این روش برای آموزش دانشآموزان استفاده میشود، لازم است تمامی ارکان تعلیم و تربیت
شامل (مدیران، معلمان، دانشآموزان و اولیا) هر کدام دارای روحیهای انعطافپذیر
باشند تا بتوان فرایندهای طولانی تدریس را که بهصورت حضوری انجام میگرفت، از طریق
سامانه شاد بهصورت مجازی انجام داد.
در این شبکه هر فضای آموزشی مجازی دقیقا منطبق با مشخصات، ساختار،
برنامه کلاسی، کلاسبندی فعلی، نیروی انسانی، دانشآموزان و تعداد آنها در مدرسه
حقیقی شما در سال تحصیلی جاری 99-1398 است که بر اساس سیستم سناد وزارت آموزش و
پرورش با عنوان شبکه اجتماعی دانشآموزان شاد ایجاد شده است.
اما اکنون این تمام بسترهای لازم برای راهاندازی این شبکه وسیع ملی
در نظام آموزشی صورت گرفته است، آموزش و پرورش فعلا فعالیت آن را بنا به دلایلی به
تعلیق انداخته است. این در حالی است که در ایام عید، آمادگی خود را برای اجرای شاد
اعلام کرده بود اما درست شب قبل از راهاندازی آن، طی اطلاعیهای اعلام کرد: «با
عنایت به تصمیم و تاکید وزارتخانه متبوع مبنی بر اختصاصی و امن بودن بستر ارتباطی
معلم– دانشآموزان
و به منظور صیانت از حقوق آموزشی و ترببتی دانشآموزان و نیاز به زمان بیشتر برای
حصول اطمینان بخش فنی از این امر، ضمن تاکید بر اهمیت راهاندازی این بستر و
پابرجا بودن کلیه دستورالعمل های ارسالی معاونین آموزشی، زمان ورود مدیران، معلمان
و دانشآموزان به این بستر ارتباطی در روزهای آتی اعلام میشود.»
با توجه به اینکه برخی مدارس به خانوادهها اعلام کردهاند که پیامرسان
مورد نظر آنها را نصب کنند و از سوی دیگر معلمان در پیامرسان دیگری با دانشآموزان
در ارتباط بودند، اکنون معلمان و دانشآموزان در بلاتکلیفی به سر میبرند. به نظر میرسد که وزارت
آموزش و پرورش باید برای این روزهای سرگردانی دانشآموزان در آموزش فکری کند و بعد
از این همه اطلاعرسانی درباره شبکه اجتماعی دانشآموزان، تعویق انجام آن به دلیل
اطمینان از بخش فنی و صیانت از حقوق دانشآموزان سوالبرانگیز است؛ چراکه این
موضوع در همان ابتدای کار باید مدنظر میبود و اصطلاحا کار باید روی آن سوار میشد. حال باید دید که دستگاه
تعلیم و تربیت چه زمانی میخواهد شبکه اجتماعی دانشآموزان را از سکوت خارج و راهاندازی
کند و آیا بستر مطمئن آن را فراهم کرده است؟
استان بوشهر نیز مانند سایر استانهای دیگر منتظر است که چه تصمیمی
در این خصوص اتخاذ میشود تا مدارس فعالیت آموزشی خود را از سر بگیرند. در این
باره مدیرکل آموزش و پرورش استان بوشهر در نشست کارگروه شبکه اجتماعی دانشآموزی
(شاد) گفت: رسالت اصلی ما آموزش است و در این شرایط خطیر از طریق آموزش مجازی نمیگذاریم
فرایند آموزش تعطیل شود. آرامش و اطمینان خاطر خانوادهها و دانشآموزان برای ما
در اولویت است.
علیمراد کرمی در ادامه در خصوص بازگشایی مدارس استان نیز توضیح داد:
در صورتی که تصمیمی برای بازگشایی مدارس باشد، بهطور قطع در ستاد استانی پیشگیری،
مقابله و مبارزه با کرونا کلیه جوانب بررسی و بهترین تصمیم اتخاذ خواهد شد؛ ولی در
حال حاضر با توجه به پروتکل پیشنهادی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تهیه و
تامین ملزومات و امکانات لازم برای آموزش و پرورش عملا غیرممکن است و تا زمانی که
این موارد تامین نشده که بتوانیم اطمینان لازم را برای خود، خانوادههای محترم و
مسوولان محلی ایجاد کنیم، عملا بازگشایی مدارس منتفی است.
وی با اشاره به اینکه تامین محیط امن بهداشتی مدارس در گروی تامین
ملزومات بهداشتی است، تصریح کرد: هر چند پس از تعطیلی، همه مدارس استان با تاکید
استاندار و با همکاری شهرداریها و دهیاریهای استان ضدعفونی شدهاند؛ اما واقعیت
آن است که برای ایجاد یک محیط امن بهداشتی مطابق با پروتکلهای وزارت بهداشت با
چالشها و مشکلاتی در زمینه تامین ملزومات بهداشتی روبهرو هستیم.
مدیرکل آموزش و پرورش استان بوشهر با تاکید بر اینکه هیچ نوع مدل
آموزشی نمیتواند جایگزین آموزش حضوری باشد، گفت: اما با توجه به اینکه تا پیش از
تعطیلی مدارس 80 تا 90 درصد دروس بهصورت حضوری تدریس شده است، تدریس مجازی برای
محتوای باقیمانده پاسخگوی نیاز دانشآموزان خواهد بود.
کرمی با بیان اینکه در اسفندماه با راهاندازی شبکه اینترنتی- تلویزیونی
«شتاب» بهعنوان نخستین استان گام مهمی در آموزش مجازی دانشآموزان برداشتیم،
افزود: در 10 روز فعالیت شبکه شتاب 168 فیلم آموزشی معادل سه هزار و 360 ساعت
محتوای آموزشی تولید شده است. در این مدت 125 هزار نفر بهصورت آنلاین و 62 هزار و
600 نفر بهصورت آفلاین برنامههای این شبکه را دنبال کردهاند.
وی در خصوص چگونگی نظارت بر اجرای شبکه شاد در شهرستانها و روستاهای
استان یادآور شد: برای رصد کردن نحوه عمیاتی شدن شبکه اجتماعی دانشآموزی در هر
شهرستان و منطقه آموزشی یک معین تعیین میشود تا بتوانیم با شناسایی و رفع
مشکلات، شرایط مناسبتری برای فرهنگیان و دانشآموزان فراهم کنیم.
مدیرکل آموزش و پرورش استان بوشهر درباره مراحل راهاندازی شبکه
اجتماعی دانشآموزان (شاد) توضیح داد: برای راهاندازی شبکه شاد سه گام تعریف شده
است؛ گام اول مدیر مدرسه باید از سامانه سناد بین پنج پیامرسان داخلی که شامل
«روبیکا»، «سروش»، «بله»، «گپ» و «آی گپ» است، یکی را انتخاب و نصب کند. سپس با
ورود به سامانه شاد و ثبت کدملی، اطلاعات کلاسها و معلمان را ثبت کند.
وی در ادامه با بیان اینکه در گام نخست تقریبا مدیران همه مدارس دولتی،
غیردولتی و استثنایی استان این مرحله را انجام دادهاند و از این حیث در کشور رتبه
اول را داریم، خاطرنشان کرد: در گام دوم معلمان باید پیامرسان انتخابی مدیر را
نصب و اطلاعات کلاس خود را تائید کنند. در گام سوم دانشآموز پیامرسان را نصب و
با ورود به بات و انتخاب گزینه دانشآموز و ثبث اطلاعات درخواستی وارد کلاس میشود.
کرمی با تاکید بر اینکه در حال حاضر با توجه به تصمیم وزارت آموزش و
پرورش اجرای گامهای دوم و سوم موقتا به تعویق افتاده است، تصریح کرد که با دستور
مجدد وزارتخانه، آمادگی اجرای سریع گامهای بعد بهمنظور تسهیل در فرایند آموزش
مجازی دانشآموزان را داریم.
مدیرکل آموزش و پرورش در ادامه در خصوص آن دسته از دانشآموزانی که
بهدلیل نداشتن اینترنت به شبکه اجتماعی دانشآموزان (شاد) دسترسی ندارند، بیان
کرد: در حال حاضر ۲۱۰۰ دانشآموزان
در استان از نعمت دسترسی به اینترنت محروم هستند و برای جبران این مساله محتوای
مکتوب با عنوان «درس نامه» آماده و چاپ شده است که از طریق راهبران آموزشی در اختیار
آنها قرار داده میشود.
کرمی درباره معلمانی هم که برای حضور در شبکه اجتماعی دانشآموزان به
گوشی هوشمند یا رایانه شخصی دسترسی ندارند، گفت: این دسته از معلمان میتوانند با
حضور در مدارس از امکانات مدارس برای تدریس مجازی استفاده کنند.
وی درادامه با تاکید بر اینکه با شبکه شاد میتوان میزان فعالیت معلم
و دانشآموز را رصد کرد، خاطرنشان کرد: در این خصوص همه معلمان و همکاران در
چارچوب وظایف خود موظف به همراهی و همکاری با برنامه مزبور و ما نیز با راهاندازی بانک محتوای آموزشی،
معلمان را در انتشار محتوای مجازی کمک میکنیم.
این مقام مسوول در ادامه با اشاره به اینکه همزمان با شیوع کرونا در
استان پیش از این 17 میلیارد ریال سرانه بهداشتی در بین مدارس استان توزیع شد، تصریح
کرد: برای اجرای شبکه اجتماعی دانشآموزان (شاد) و همچنین کمک به کارگاههای تولید
ماسک در هنرستانها نیز بیش از یک میلیارد ریال دیگر به مدارس اختصاص یافت.
خوشبختانه با راهاندازی کارگاههای تولید ماسک و دستکش در مدارس و هنرستانهای
استان موفق به تولید بیش از 60 هزار ماسک و دستکش شدیم.
مدیرکل آموزش و پرورش در پایان با تحسین اقدام جهادی معلمان و دانشآموزان
در راهاندازی کارگاههای تولید ماسک و دستکش تاکید کرد که رفتار جهادی آنها در
راهاندازی کارگاهها ثابت میکند آموزش و پرورش نه تنها دستگاه مصرفی نیست؛ بلکه
در مواقع بحران میتواند بخشی از نیاز تولید کشور را تامین کند.
در پایان یادآوری میشود، راهاندازی
شبکه اجتماعی شاد در کشور بدون شک با مشکلاتی روبهرو خواهد بود که از جمله مهمترین
آنها میتوان به خانوادههایی اشاره کرد که تلفن همراهی که قابلیت نصب نرم افزار و
دانلود را داشته باشد، ندارند، تکلیف آنها در این شرایط چه میشود؟ آیا در این
شبکه راهکاری برای رفع این کمبود اندیشیده شده است؟!