بامدادجنوب- هدی خرم آبادی: امروزه با افزایش شبکههای مجازی و سهولت دسترسی به اینترنت، در بسیاری از گروههای مجازی بر امر فرهنگسازی و ترویج و تبلیغ مسائلی همچون حفظ محیط زیست، کتابخوانی، دیوار مهربانی، تغییر و بهبود فضای شهری و ... تاکید میشود. این در حالی است که با مشاهده برخی رفتارهای نامعقول و نسنجیده در این شبکهها به نظر میرسد بیش از این امور به «خودسازی» نیاز داریم. آنگاه که «من» بهعنوان جزئی از یک کلیت به نام «جامعه» دارای رفتاری معقول، اندیشهای پخته و آشنا به ساز و کارها و چارچوبهای اجتماعی نباشد و خود را ملزم به رعایت حقوق دیگران نداند، بدیهی است که پیکره کلی این جامعه که تکتک افراد آن ناشیانه عمل میکنند و آشنا به حقوق و قوانین نیستند، چه حال و روزی خواهد داشت.
تا زمانی که خود اهل مطالعه نباشیم و کتاب بهترین دوست ما نباشد، تبلیغ یکسری شعارهای صوری و لقلقه سر دادن «من یار مهربانم/دانا و خوشزبانم»، تنها گره بر باد زدن و خانه ساختن مقابل باد خواهد بود. تا زمانی که عادت نکنیم آشغالمان را در سطل زباله بریزیم، نه در کوچه و خیابان، نمیتوانیم این امر را در فرزندانمان نهادینه کنیم. پدری یا مادری که هنگام رانندگی، شیشه ماشین را پایین میکشد و آشغال خود را وسط خیابان پرت میکند، چگونه میتواند به فرزند خود پاکسازی محیط زیست را آموزش دهد.
این مساله در بین ایرانیها بیش از کشورهای دیگر خودنمایی میکند. به نظر نگارنده یکی از اصلیترین دلایل این امر هم، این است: نسلی که خود را قوم برتر میداند، نسلی که خود را پاکتر میبیند، نسلی که خود را بحقتر فرض میکند، نسلی که ... ، بیشک خودخواهی یکی از صفات بارز آنهاست که همین خودخواهی سبب میشود قادر به حل و فصل مسائل بهصورت قانونی و توجیه موضوعات خرد و کلان در اجتماع نباشند.
عملی ناپسند و واکنشی ناپسندتر
چندی پیش در فضای مجازی استان کلیپهایی منتشر شد مبنی بر توهین، تمسخر، بیاحترامی و تحقیر کردن دو منطقه از استان. این موضوع آنقدر در فضاهای مجازی دست به دست شد و چرخید که نیازی به دوبارهگویی ندارد و همه خوانندگان اذعان دارند که ماجرا از چه قرار بوده است. حال در این بین عدهای هم اصرار داشتند که پاسخ این بیاحترامی را خود به همان شکل و از طریق همان فضای مجازی بدهند، این نیز خود یکی دیگر از عواملی است که سبب بیاخلاقی در فضاهای مجازی شده است، بیاخلاقی که گویا ایرانیها در پیشی گرفتن از دیگر کشورها گوی سبقت را در آن ربودهاند. افتادن تشت رسوایی در این اتفاق و بسیاری اتفاقات دیگر اینچنینی که در استان ما کم هم نیستند، بهسبب وجود نامیمون و منفی شبکههای مجازی نیست بلکه محصول اندیشه، تفکر، ویرانی و مسمومیت ذهنی است که بهسرعت سعی در خاموش کردن آتش التهابات و هیجانات خود، آن هم به بدترین شکل ممکن میکند.
عملی که ناپسند بود و واکنشی که ناپسندتر و نسنجیدهتر صورت گرفت. بهطور قطع افرادی که در اینگونه وقایع به هر طریقی اقدام به تلافی میکنند، از رواج دشمنی بهصورت نامحسوس و نامرئی و تیشه بر ریشه زدن هویت مردم یک منطقه بیخبرند. گاهی اوقات دیده شده که ماجرایی دروغ و بیاصل در این شبکهها منتشر و دست به دست چرخیده و پس از مدتی تکذیب شده، حال این تکذیب کردن هیچ سودی برای آبروی رفتهای که دیگر باز گردانده نمیشود، ندارد.
خلق اندیشه «حق با من است»، از ابداعات همین نسل است؛ نسلی که با گذشت زمان اکنون خود آستین همت بالا زده و در آشفتهبازار آسیبهای اجتماعی بدون توجه به خودسازی سعی در ساختن جامعهای کرده که جدای از همین افراد نیست. حضرت امام علی (ع) درباره اهمیت و ضرورت خودشناسی فرموده است: «به خویشتن نادان مباش، زیرا کسی که خود را نشناسد، هیچچیز را نمیشناسد». «کسی که موفق به خودشناسی شود، به بزرگترین پیروزی دست یافته است». این در حالی است که به گفته امام علی (ع) «برترین خرد، خودشناسی انسان است، پس هر که خود را شناخت، خردمند و هر که خود را نشناخت، گمراه شد».
نسلی که «خودخواهی» و «خودبزرگبینی» و «برتربینی» را خلق کرد و آن را رواج داد، بازمانده همان نسلی است که شعارهای کوچه و بازاری و انتقامجوییهای شخصی را روی دیوارها به یادگار گذاشته است. حال با این بینش و خلق و خو چگونه به فرزندانمان بقبولانیم که دیوار و درخت جای حک کردن یادگاری و ثبت خاطرات نیست.
بنابراین برای ساخت آرمانشهری که در آن فرزندان ما یا همان آیندگان، به جای وقتکشی در فضاهای مجازی و فراگرفتن مسائلی که بهطور قطع مناسب سن و سال آنها نیست، به جای هدررفت عمر پای فیلمهایی که جز خیانت، بیحیایی و شکستن حد و مرزها، چیز دیگری را به تصویر نمیکشند، خود کتاب بخوانیم و خواندن هر روز چند صفحه از کتاب و مرور آن برای خانوادهمان عادت روزانهمان شود تا بدون پافشاری، صرف هزینههای هنگفت در مسیر کلاسهای فوقالعاده و ... نسلی کتابخوان را بار بیاوریم که از گذشته خود مطلع است، به آن میبالد و بر حفظ و تبلیغ آن تمایل دارد. هر چند این گزارش بر روند فرهنگسازی که در حال حاضر در برخی گروههای مجازی شکل گرفته ایرادی نمیگیرد بلکه توجه و نگرانی این افراد را تحسین و حمایت کرده و تشویق هم میکند اما بر آن است که نخست از خود شروع کنیم، چراکه هر گاه خود را شناختیم و ساختیم، این امر سلسلهوار ادامه خواهد یافت.