بامداد24:

قرن‌ها گذشت تا انسان دریافت که ماهیت سیستم مدیریت کشور باید جلوه‌ای انسانی داشته باشد. انسان محور تحولات شود و به اصطلاح، چرخ دنیا برای او بچرخد. بدین سبب در دنیای امروز ساز و کار سیستم‌های دموکراتیک بر آموزش افراد در جهت شناخت حقوق فردی خویش، استوار است. جالب آن‌که بسیاری از کشورهایی که اکنون به‌عنوان نماد حقوق انسانی شناخته می‌شوند، از دل دوران سیاه تبعیض نژادی، جنگ داخلی و یا سلطه کلیسا بیرون آمده‌اند. وجه مشخصه گذشته تمامی آنها، پایمال شدن حقوق فردی و انسانی افراد است، خواه به‌دلیل رنگ پوست و پیشینه و یا به‌دلیل عقاید و اندیشه.در خروج از این عصر تاریک، حضور طبقه روشنفکر متعهد و مردم تشنه آموزش نقشی اساسی داشتند. روشنفکرانی که همواره چند گام جلوتر از جامعه بحران زده خود حرکت کرده و می‌اندیشیدند، با وجود تمامی محدودیت‌ها، تفکرات متجددانه خود را به رگ‌های جامعه بیمار اما دارای امید، تزریق می‌کردند و این آغازگر درمانی درازمدت بود که تمرین دموکراسی نام گرفت.

نسلی از پی نسل دیگر می‌آموخت و در مسیر تجدد حرکت می‌کرد، زمین می‌خورد و دوباره برمی‌خاست اما استوارتر گام بر می‌داشت. بدین گونه هر فرزند در مقایسه با پدر و مادر خود انسانی‌تر فکر می‌کرد. به‌مرور نیز تحت تاثیر روشنفکران پیشین، نواندیشان جدیدی ظهور کردند و با اصلاح تفکرات اشتباه پیشینیان خود، به حرکت مردم شتابی دوچندان بخشیدند.

با گذشت سالیان دراز، نهال دموکراسی در وجود افراد جامعه رشد کرد و ریشه دواند؛ جامعه‌ای که رو به بهبودی بود، روحیه خودپرستی و خرافه‌پرستی را در درون خود در هم شکست و احترام به انسانیت، تفکر غالب آنها شد. در نهایت هم از دوران سیاه تحجر بیرون آمده و اکنون زیر پرتو نور تجدد زندگی می‌کنند اما همگان در تمرین دموکراسی موفق نبودند. جوامعی که یا به تغییر و آموزش باور نداشته یا دارای روشنفکرنماهایی بودند که چندین گام عقب‌تر از خود، لنگ لنگان حرکت می‌کردند، در آزمون دموکراسی رفوضه شدند. سرنوشت این مردم از زبان برتراند راسل، روشنفکر برجسته بریتانیایی، آشکار است: جامعه گوسفندی، لایق حکومت گرگان است.

در پایان باید تاکید کرد که سیستم‌های انسانگرا اگر چه کامل نیستند اما چون جامعه در حال آموزش مستمر است، آنها نیز راهی جز اصلاح نواقص و ترمیم مداوم در برابر دیدگان خویش نمی‌بینند. برای رسیدن به مقصود، وجود طبقه متفکر باورمند به حقوق فردی و نیز جامعه تشنه آموزش و تغییر، ضروری است.

انسان‌هایی که نخستین قدمشان اصلاح خویش، مسیرشان از درون خویش و مقصودشان حقوق خویش است، آنهایی هستند که طوفان تجدد را به آرامش تحجر ترجیح می‌دهند.

علیرضا قدربلند – شهریورماه 1394